الهه هاشم پور - دانشگاه گیلان
محمدباقر فرهنگی - دانشگاه گیلان
نسرین قربان زاده - دانشگاه گیلان
محمود فاضلی سنگانی - دانشگاه گیلان

پسماندها دارای مواد آلی بالا و عناصر غذایی از جمله فسفر هستند. این پژوهش با هدف بررسی فسفر قابل دسترس خاک پس از افزودن پسماند جامد کارخانه روغن­کشی به خاک انجام شد. باکتری باسیلوس بومی با توان انحلال فسفر جداسازی شد. خاک با سطوح مختلف پسماند (۲ و ۴ درصد) مخلوط شد و باکتری­های باسیلوس بومی و باسیلوس پرسیکوس (۱۰۶ یاخته در گرم مخلوط) به آنها مایه­زنی شد. سطوح صفر پسماند و مایه­زنی نشده با باکتری هم به عنوان تیمارهای شاهده در آزمایش گنجانده شد. خاک­ها در دمای آزمایشگاه و رطوبت FC ۷/۰ به مدت ۶ ماه انکوباسیون شده و در زمان­های صفر، ۲، ۷، ۱۴، ۲۸، ۴۲، ۵۶، ۸۶، ۱۱۶، ۱۴۶ و ۱۷۶ روز از آنها نمونه­برداری شد. ویژگی­هایی مانند pH، کربن آلی (OC)، تنفس پایه میکروبی (BR)، فسفر قابل دسترس (Pava) و فعالیت آنزیم فسفاتاز در خاک­ها اندازه­گیری شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل و در سه تکرار انجام شد. پیامد پسماند، باکتری، زمان و برهم­کنش آن­ها بر بیشتر ویژگی­های اندازه­گیری شده معنی­دار بود (۰۵/۰p<) بود. پسماند سبب افزایش OC، Pava و BR شد و pH را کاهش داد. مایه­زنی خاک با باکتری­ها سبب کاهش OC، Pava و BR شد. بالاترین مقدار Pava در خاک­های دارای ۴% پسماند مایه­زنی نشده با باکتری­ها (mg Kg-۱ ۷/۱۴۲) به دست آمد اما در بین خاک­های دارای ۲% پسماند، خاک مایه­زنی شده با باکتری باسیلوس بومی، Pava بالاتری داشت. در کل، کاربرد پسماند جامد کارخانه روغن­کشی سبب بهبود ویژگی­های زیستی خاک و افزایش فسفر قابل دسترس شد.

آنزیم فسفاتاز, باکتری های حل کننده فسفر, تنفس میکروبی, کربن آلی