حسین دهقانی سانیج - موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کرج
حمیدرضا حاجی آقابزرگی - دانشگاه شیراز
علی اصغر قائمی - ?

شناخت تغییرات جبهه رطوبتی خاک یک شاخص مهم در مدیریت و طراحی سامانه آبیاری قطره­ای زیر­سطحی می­باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات جبهه­ی رطوبتی خاک برای رژیم­های مختلف آبیاری در یک سامانه آبیاری قطره­ای زیرسطحی در باغ پسته، در یک خاک لوم شنی در منطقه ­ی صفائیه، از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان انجام شد. تیمارهای پژوهش شامل سه رژیم آبیاری منطبق بر مدیریت زارع (I۱)، نیاز آبی (I۲) و نیاز آبی و آبشویی (I۳) بود و تغییرات جبهه­ی رطوبتی در عمق­های مختلف خاک در زمان قبل و بعد از آبیاری و در مراحل مختلف رشد بررسی شد. در سامانه آبیاری مورد مطالعه افزایش سطوح رژیم آبیاری منجر به افزایش میزان رطوبت در محیط ریشه شد و بیشترین مقدار برابر با ۶/۱۶ درصد در رژیم آبیاری I۳ و در زمان بعد از آبیاری مشاهده شد. در رژیم آبیاری I۱ میزان آب آبیاری به اندازه­ای بود که حرکت رطوبت به سمت بالای قطره چکان­ها در قبل و بعد از آبیاری اختلاف معنی­داری نداشت. نتایج نشان داد که رطوبت در عمق ۷۵ سانتی­متری خاک نسبت به عمق ۲۵ و ۵۰ سانتی­متر دارای افزایش معنی­داری بود که به تجمع بیشتر ریشه­های مصرف­کننده آب در عمق ۵۰-۰ سانتی­متری نسبت داده شد. رژیم آبیاری I۳ و عمق ۷۵ سانتی­متری با مقدار ۳/۱۹ درصد بیشترین مقدار رطوبت را دارا بود که موجبات نفوذ عمقی را نیز فراهم می­کند. بالاترین مقدار رطوبت (۵/۲۲ درصد) در رژیم آبیاری I۳ و در عمق ۷۵ سانتی­متر و بعد از آبیاری و کم­ترین مقدار رطوبت (۵/۱۰ درصد) در رژیم آبیاری I۱ در عمق ۲۵ سانتی­متر و قبل از آبیاری نشان داده شد.

جبهه رطوبتی, زمان آبیاری, عمق خاک, قطره ای زیر سطحی, نیاز آبشویی