محمدشرف عالم - استاد بخش فارسی دانشگاه پتنا، هند

امیر عجم الدین حسن علاء سجزی، که از اصل و ریشه سیستان است ،در شهر بدیوان(هند) در سال۶۵۱ هجری قمری متولد گردید. پس از تحصیلات ابتدایی به دهلی مهاجرت نمود و در سلک خدمتکاران شهزاده محمد بن بلبن(والی ملتان)درآمد. در حلقه احباب حسن سجزی نابغه آن عصر امیر خسرو دهلوی و مورخ با استعداد آن زمان ضیاء الدین برنی قرارگرفت. به برکت معیت و مصاحبت و دلالت امیر خسرو، حسن سجزی نیز در زمره مریدان یکی از خدمت گزاران و حلقه به گوشان حضرت نظام الدین اولیا واقع گردید. اثر معروفش«فوایدافواد» از بهترین شرح احوال و آثار حضرت نظام الدین اولیا به شمار می رود به حدی که امیرخسرو آرزو داشت کاش حسن سجزی کتاب مذکوررا به من می بخشید وبه جای آن تمامی نوشته هایم از جمله منثورات و منظوماتم را قبول می کرد، برایم نیکنامی و خوش بختی بود! حسن سجزی برای غزلیات پر هیجان و پرالتهاب عاشقانه ای که به سبک زیبا و شیوه و آهنگ شیرین صورت نگارش کرده است، عنوان«سعدی هند» کسب نموده است. مخدوم الملک شیخ شرف الدین احمد منیر، متولد سال۶۶۱ هجری قمری، معاصر حسن سجزی، متوطن قصبه منیر در استان یهار(هند) عالم متبحر، صوفی نامدار و شهیر و نثر نگار بی مثال فارسی بوده است، افکار عارفانه و نگارشات و مطالب متصوفانه اش مورد تحسین افهام گرم و پذیرای عموم جهانیان قرار گرفته آثار نثر وی را می توان در چهار طبقه درجه بندی کرد:    ۱- تالیفات              ۲- مکتوبات           ۳- رسائل                 ۴- ملفوظات از آثار معتبر آنجناب که درین زمانه در دست داریم عبارت است از: الف- سه مجموعه مکتوب        ب- چهارده رساله         ج- ده مجموعه ملفوظات              د- مطالب الطالب(شرح آداب المریدین) درین مقاله سعی شده است که مقایسه تطبیقی افکار متصوفانه و سبک نگارش فارسی این دو شخصیت معروف تا جایی که در توان باشد به وضوح تقدیم داشته شود.

احمد منیری, حسن سجزی, ملفوظات, مریدان