سرور خرم دل - دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا کوچکی - دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - دانشگاه فردوسی مشهد
رضا قربانی - دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده کاربرد کودهای بیولوژیک، از جمله راهبردهای تغذیه گیاه برای نیل به اهداف کشاورزی اکولوژیک است. به منظور مطالعه اثر کودهای بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) آزمایشی در سال زراعی ۸۶-۱۳۸۵ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل: (A) ازتوباکتر، (B) آزوسپیریلوم، (C) میکوریزا، تیمارهای ترکیبی C+A، C+B، A+B، A+B+C و شاهد بودند. مقدار ۱۵ میلی گرم از هر مایه تلقیحی برای ۱۱۰ گرم بذر به ازای هر تیمار و به صورت تلقیح قبل از کاشت به کار برده شد. نتایج بررسی ها حاکی از آن بود که تلقیح با کودهای بیولوژیک منجر به افزایش معنی دار اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و کاهش درصد کپسول پوک در بوته گردید و در این میان تیمار ترکیبی آزوسپیریلوم و میکوریزا و پس از آن تیمار ترکیبی سه گانه بیشترین تاثیر را در افزایش صفات مورد مطالعه داشتند. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در تیمار ترکیبی B+C با ۴/۴۱ گرم در متر مربع و شاهد با ۱/۲۴ گرم در متر مربع بدست آمد. نتایج همبستگی بین اجزای عملکرد و عملکرد بیانگر آن بود که بین تعداد کپسول در بوته و عملکرد دانه همبستگی معنی داری وجود نداشت، ولی بین سایر اجزای عملکرد با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. بنابراین چنین به نظر می رسد که کاربرد کودهای بیولوژیک مناسب، می تواند در افزایش عملکرد و اجزای عملکرد سیاهدانه موثر باشد. واژه های کلیدی: کود بیولوژیک، کشاورزی اکولوژیک، گیاه دارویی، باکتری های محرک رشد