محمد حسینی - پژوهشکده علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی
عبداله ملافیلابی - پژوهشکده علوم و صنایع غذایی
مهدی نصیری محلاتی - دانشگاه فردوسی مشهد

بر اساس یافته های این پژوهش، کاهش عملکرد زعفران استان خراسان در طی ۱۰ سال گذشته بطور قابل توجهی تحت تاثیر تغییرات شاخص های آب و هوایی بویژه درجه حرارت و رطوبت قرار دارد بطوریکه در میان شهرستان های اصلی تولید کننده زعفران استان از ۳۱ تا ۶۶ درصد تغییرات عملکرد را می توان با این متغیرهای آب و هوایی توصیف کرد. در این پژوهش از بین پارامترهای هواشناسی، تاثیر بارندگی در مقایسه با درجه حرارت ماهانه کمتر بوده است و نتایج نشان داده است که بارندگی تنها در یکی از شهرهای اصلی تولید زعفران یعنی تربت حیدریه نقش قابل ملاحظه ای بعهده دارد درحالیکه درجه حرارت حداقل و حداکثر ماهانه اصلی ترین متغیرهای موثر بر کاهش عملکرد زعفران محسوب می شوند و در این میان نتیجه گیری شد که درجه حرارت های ماههای بهار (فروردین، اردیبهشت و خرداد) و تا حدودی ماههای اول تابستان (تیرماه) بیشترین تاثیر منفی را بر عملکرد زعفران نشان می دهند. الگوی افزایش درجه حرارت های حداقل و حداکثر این ماهها در شهرستانهای تولید کننده زعفران در استان خراسان در طی ۱۰ سال گذشته تا حد قابل توجهی با روند کاهش عملکرد زعفران در طی این دوره انطباق نشان داده است. بر این اساس الگوهای مکانی- زمانی تغییرات عملکرد زعفران (در کنار سایر متغیرهای موثر زراعی، مدیریتی و اقتصادی) از تغییرات آب و هوایی نیز تبعیت داشته و بنظر می رسد که با تداوم تغییرات آب و هوایی، عملکرد زعفران در سالهای آینده روند کاهشی خود را ادامه خواهد داد.