رضا عباسی علی کمر - مجتمع آموزش عالی ابوریحان
اسداله حجازی - مجتمع آموزش عالی ابوریحان
غلامعلی اکبری - مجتمع آموزش عالی ابوریحان
محمد کافی - دانشگاه فردوسی مشهد
اسکندر زند - موسسه گیاهپزشکی کشور

به منظور بررسی اثر تراکمهای مختلف کشت مخلوط زیره سبز و نخود بر شاخصهای رشدی زیره سبز و نخود آزمایشی در سال زراعی ۸۲-۸۱ در مزرعه آموزشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی واقع در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد که دارای خاک لوم رسی بود, اجرا شد . آزمایش در قالب طرح کرتهای خرد شده نواری با چهار تکرار انجام گرفت. کرتهای اصلی شامل دو تیمار روشهای کنترل علفهای هرز ( I- یک بار وجین در مرحله سبز شدن، II-بدون وجین) و کرتهای فرعی شامل پنج تراکم مختلف نخود و زیره سبز (I- ۱۲۰ بوته در مترمربع زیره سبز بدون نخود، II - ۹۰ بوته در مترمربع زیره سبز + ۱۵ بوته در مترمربع نخود، III - ۶۰ بوته در مترمربع زیره سبز+ ۳۰ بوته در مترمربع نخود، IV- ۳۰ بوته در مترمربع زیره سبز + ۴۵ بوته در متر مربع نخود، V- ۶۰ بوته در مترمربع نخود بدون زیره سبز ) صورت گرفت . نتایج نشان داد که روند شاخصهای رشدی در طول فصل رشد در هر دو گیاه بین تیمارهای یکبار کنترل علف هرز و عدم کنترل علف هرز از زمان وجین تفاوت معنی داری داشتند. کاهش شاخصهای رشدی با کاهش تراکم در هر دو گیاه قابل مشاهده بود که دلیل آن احتمالا کاهش تعداد بوته در متر مربع بوده است. در زیره سبز سرعت رشد محصول و شاخص سطح سبز بین تیمارهای ۹۰ و ۱۲۰بوته در مترمربع زیره سبز در شرایط یکبار کنترل هرز تفاوت معنی داری نشان نداد ، که این امر را می توان به اثرات مثبت کشت مخلوط نسبت داد . نسبت برابری زمین (LER) به عنوان مهمترین شاخص ارزیابی کشت مخلوط نشان از برتری نسبت تراکم ۹۰ بوته در متر مربع زیره سبز همراه با ۱۵ بوته در متر مربع نخود داشت.