مرتضی گلدانی - دانشگاه فردوسی مشهد
پرویز رضوانی مقدم - دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور مطالعه اثر سطوح خشکی و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم نخود، آزمایشی در سال زراعی ۸۲-۸۱ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. سطوح خشکی شامل چهار سطح ۱ بدون آبیاری ۲ آبیاری فقط در زمان کاشت ۳ آبیاری در زمان کاشت و قبل از گلدهی ۴ آبیاری در زمان کاشت، قبل از گلدهی و غلافدهی با ارقام جم(رقم آبی) ، کرج ۳۱-۶۰-۱۲(رقم آبی) و ILC۴۸۲ )رقم دیم) در دو تاریخ کاشت ۲۰/۱۰/۸۱ و ۳۰/۱۱/۸۱ در یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح مختلف خشکی و تاریخ کاشت، اثر معنی داری بر صفات تعداد غلاف در واحد سطح، تعداد دانه در واحد سطح و وزن صد دانه ارقام نخود داشت، به طوری که بیشترین عملکرد دانه در سه بار آبیاری (آبیاری در زمان کاشت، گلدهی و غلاف دهی) بدست آمد. در بین ارقام، رقم کرج ۳۱۶۰۱۲ بیشترین و رقم ILC۴۸۲ کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. تعداد غلاف و تعداد دانه در واحد سطح و عملکرد اقتصادی و بیولوژیکی در تاریخ کاشت اول نسبت به تاریخ کاشت دوم بیشتر بود. در این بررسی رقم جم در شرایط آب و هوایی مشهد بیشترین تحمل را به تنش خشکی نشان داد ولی در شرایط آبیاری تکمیلی رقم کرج ۳۱-۶۰-۱۲ از عملکرد دانه بالاتری برخوردار بود.