مهدی ولی خانزادی - دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
مرجان دیانت - دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات
مصطفی اویسی - دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

پیش­بینی زمان رویش علف­های­هرز از ابزارهای ارزشمند تصمیم­گیری در مدیریت تلفیقی علف­های­هرز می­باشد که می­تواند به منظور بهینه­سازی برنامه­های کنترل علف­های­هرز مورد استفاده قرار گیرد. بدین منظور جهت پیش­بینی زمان ظهور گیاهچه­های قیاق حاصل از بذر و ریزوم آزمایش مزرعه­ای طی دو فصل بهار و تابستان ۱۴۰۱ در مزرعه تحقیقاتی واقع پردیس کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج اجرا شد. آزمایش به صورت بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی چهار تاریخ شخم شامل ۱۵ اردیبهشت، ۳۰ اردیبهشت، ۱۵ خرداد و ۳۰ خرداد بودند. چهار مدل سیگموئیدی، لجستیک، گامپرتز و ویبول جهت بررسی الگوی رویش گیاهچه­های حاصل از بذر و ریزوم مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مدل لجیستیک با دارا بودن پایین­ترین شاخص اکائیک از دقت بیشتری برخوردار بود. اثر شخم در الگوی رویش قیاق­های بذری و ریزمی قابل توجه بود. تاریخ­های شخم اردیبهشت با جمعیت بالای گیاهچه­های بذری و ریزومی ولی به نسبت یکسان در جمعیت همراه بود. تاریخ­های شخم خرداد ماه با کاهش جمعیت گیاهچه­های بذری و افزایش گیاهچه­های ریزومی در جمعیت قیاق همراه بود. در تاریخ­های شخم اردیبهشت ماه، واریانس رویش در بین ۶ تکرار آزمایشی کوچکتر بود و در نتیجه برازش مدل­ها با دقت بالاتری صورت پذیرفت. حال آنکه با تاخیر زمان شخم و افزایش دما، واریانس بین تکرارها به شدت افزایش یافت و در نتیجه برازش توابع به الگوی رویش گیاهچه­های قیاق با دقت پایین­تری صورت پذیرفت. با توجه به اینکه در همه زمان­ها، جمعیت ریزومی در مزرعه بالاست پیشنهاد می­شود برنامه­های کنترلی براساس جمعیت ریزومی نوشته و اجرا گردد. این نکته در شخم­های دیرهنگام و تاریخ کشت­های تاخیری از اهمیت بالاتری برخوردار است.

ریزوم, شاخص آکائیک, شخم, مدل لجستیک