ریحانه عظیمی - دانشگاه فردوسی مشهد
محمد جنگجو - دانشگاه فردوسی مشهد
حمید رضا اصغری - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

مهم ترین و حساس ترین مرحله در اصلاح بیولوژیک اراضی مرتعی، استقرار اولیه نشاء گیاهان در طبیعت است که به دلیل شرایط نامساعد محیط در مناطق خشک و نیمه خشک اغلب با شکست مواجه می شود. استفاده از تکنولوژی های نوین و برهمکنش گیاهان با سایر موجودات ممکن است بر استقرار گیاهان در طبیعت کمک کند. هدف این تحقیق بررسی امکان افزایش درصد استقرار و سرعت رشد نشاء های گیاه یونجه (Medicago sativa L.) تلقیح شده با قارچ میکوریزا آربوسکولار در مرتع بهارکیش قوچان بود. بدین منظور بذر های یونجه ابتدا به مدت ۲۰ روز در شرایط گلخانه (سینی های نشاء) کشت و سپس با دوگونه میکوریزا آربوسکولار Glomus mosseae و G. intraradices تلقیح و به گلدان های کاغذی منتقل گردید و پس از یک ماه گلدان ها به مرتع منتقل شد و به صورت طرح آزمایشی کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در مساحتی حدود ۳۶۰۰ مترمربع کشت شد. نتایج نشان داد که میانگین درصد کلونیزه شدن ریشه گیاه یونجه با گونه mosseae G. حدود ۷/۶۲ درصد و با میکوریزا G. intraradices حدود ۷۲ درصد بود. همزیستی قارچ میکوریزا بطور معنی داری سبب افزایش درصد استقرار در ابتدای و انتهای فصل رویش شد. تاثیر گونه G. intraradices بر استقرار گیاه یونجه بیشتر بود. علاوه بر این، همزیستی با این گونه سبب افزایش وزن خشک برگ، وزن خشک کل گیاه، وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه و نسبت وزن خشک اندام هوایی به وزن خشک ریشه شد، در حالی که همزیستی با mosseae .G سبب کاهش برخی از این صفات شد یا این که اثری نداشت. بنابراین، بر اساس نتایج این تحقیق قارچ هایG. intraradices را می توان به عنوان یک کود زیستی در افزایش تولید علوفه و استقرار اولیه گیاه یونجه در سطح مراتع نیمه خشک و منطقه بهارکیش قوچان توصیه نمود.

کلونیزاسیون, کود بیولوژیک, نشاء کاری