سحر قاسمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه پیام نور، مرکز زاهدان، ایران
عیسی پیری - دانشیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، زاهدان، ایران
ابوالفضل توسلی - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، زاهدان، ایران

با توجه به نقش آهن در فرآیندهای متابولیکی گیاه از جمله افزایش کلروفیل، فتوسنتز و در نهایت افزایش عملکرد محصولات زراعی، تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر کود نانوکلات آهن بر برخی خصوصیات رشدی و عملکرد لوبیاقرمز تحت شرایط تنش خشکی به اجرا در آمد. آزمایش در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ در مزرعه­ای واقع در روستای طوهان شهرستان جیرفت، به صورت کرت­های خردشده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. سه سطح تنش خشکی شامل بدون تنش، تنش در مرحله رشد رویشی (قطع آبیاری در زمان ظهور سه برگچه اول و ظهور سه برگچه سوم) و تنش در مرحله رشد زایشی (قطع آبیاری در زمان آغاز گلدهی و گلدهی) به عنوان فاکتور اصلی و مصرف کود نانوکلات آهن در سه سطح ۰، ۵ و ۱۰ کیلوگرم در هکتار به عنوان فاکتور فرعی درنظرگرفته شد. در این آزمایش صفات طول شاخه اصلی، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن۱۰۰دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک، و درصد و عملکرد پروتئین دانه مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار بدون تنش و مصرف ۱۰ کیلوگرم در هکتار کود منجر به حصول بالاترین مقادیر صفات طول شاخه اصلی (۹/۶۷ سانتی­متر)، تعداد شاخه­های فرعی (۲/۱۱)، تعداد غلاف در بوته (۱/۲۱)، وزن۱۰۰دانه (۹/۲۹ گرم)، عملکرد دانه (۴/۸۶۱ کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (۹/۴۷۱۱ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد پروتئین دانه (۲/۱۶۹ کیلوگرم در هکتار) شد. البته برای صفات فوق و در شرایط بدون تنش، تفاوت آماری معنی داری بین مصرف ۱۰ و ۵ کیلوگرم در هکتار کود مشاهده نشد. همچنین وقوع تنش در هر دو مرحله رشد رویشی و زایشی سبب کاهش صفات مورد بررسی گردید، به طوری که کمترین مقادیر صفات تعداد دانه در غلاف، وزن۱۰۰دانه، عملکرد دانه، بیولوژیک و پروتئین دانه از وقوع تنش در مرحله رشد زایشی حاصل گردید. در بین صفات مورد بررسی نیز تنها درصد پروتئین دانه با اعمال تیمارهای تنش افزایش معنی داری نشان داد که این افزایش در تنش در مرحله رشد زایشی به میزان ۲/۱۹ درصد بیشتر از شرایط بدون تنش بود. با توجه به نتایج به دست آمده نتیجه ‎گیری شد که کاربرد کودهای نانوکلات در هر یک از شرایط­ بدون تنش، تنش در مرحله رشد رویشی و تنش در مرحله رشد زایشی در مقایسه با عدم مصرف این نوع کود، اثر مثبتی بر خصوصیات رشدی و عملکرد گیاه داشت، به طوری که تنها برای عملکرد دانه که جزء اقتصادی و مهم لوبیاقرمز محسوب می­گردد، مصرف ۱۰ کیلوگرم در هکتار کود در مقایسه با عدم مصرف آن به ترتیب در هر یک از شرایط بدون تنش، تنش در مرحله رشد رویشی و زایشی به ترتیب افزایش ۲۰/۱۶، ۹۲/۱۳ و ۱۴/۱۱ درصدی عملکرد حاصل گردید.

پروتئین, تنش خشکی, حبوبات, عملکرد