بیتا شفائی - دکتری شهرسازی اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
عباس غفاری - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
مرتضی میرغلامی - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

بیان مسئله زمان واخنش مولفه ای است که مبین نحوه رفتار آکوستیکی فضاست. اگر رفتار آکوستیکی فضا به نحوی باشد که بدون نیاز به مداخلات آکوستیکی سبب بروز زمان واخنش بهینه گردد، می توان اذعان کرد فضای مذکور واجد پایداری آکوستیکی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی پایداری آکوستیکی فضاهای بازار تبریز از طریق تحلیل رفتار آکوستیکی آن ها می باشد تا مشخص شود کدام دسته از مولفه های کالبدی در پژواک فضا اثرگذار هستند و نحوه این اثرگذاری به چه صورت است. روش در این راستا، در موقعیت های مختلف بازار تبریز، زمان واخنش بر اساس اصول استاندارد اندازه گیری و عوامل کالبدی موثر بر رفتار آکوستیکی شناسایی شده است. از طریق تطبیق مقادیر زمان واخنش با واقعیات علمی ازپیش اثبات شده، خصیصه های کالبدی موثر در رفتار آکوستیکی فضاهای بازار و چگونگی تاثیر آن ها روشن شده است. نتایج نتایج حاکی از آن است که گنبدها و نیم گنبدهای بازار به مثابه حفره با حبس امواج صوتی باعث کاهش زمان واخنش می گردند. شکستگی های موجود در پوسته ها و شکستگی های ظریف مصالح، آجر با بندکشی، با پراکندگی صوت طنین را کاهش می دهند. درمقابل الحاقات جدید شیشه ای با انعکاس امواج صوتی سبب افزایش شدید زمان واخنش می گردند. بخش اصیل کالبد بازار تبریز، در راستای کاهش زمان واخنش سبب بروز رفتار آکوستیکی مناسب شده و کیفیت شنیداری مطلوبی ایجاد می کند. طراحی فرم به گونه ای است که با پایدار بودن وضوح آکوستیکی، با افزایش شدت صوت، میرایی صدا سریع تر اتفاق می افتد و مانع از ایجاد همهمه و بالارفتن شدت صوت می گردد. بنابراین می توان اذعان کرد بازار تبریز از لحاظ آکوستیکی پایدار می باشد و الگوی کالبد آن می تواند در طراحی فضاهای جدید مورد استفاده قرار گیرد.

رفتار آکوستیکی, پایداری آکوستیکی, زمان واخنش, بازار تبریز