اصغر افتخاری - گروه مبارزه با مواد مخدر، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران
ابراهیم قربانی - گروه مبارزه با مواد مخدر، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران
بهرام ساجدی - گروه مبارزه با مواد مخدر، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

ظرفیت های مردمی نقش عمده ای در تقویت اقتدار و امنیت مناطق مرزی کشور دارد. تحقیق حاضر باهدف شناسایی شیوه های جلب مشارکت طوایف و اقوام در مقابله با قاچاق مواد مخدر نوار مرزی استان آذربایجان شرقی انجام شد. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با به کارگیری روش تحقیق تحلیل مضمونی جهت دار برای دستیابی به دیدگاه مشارکت کنندگان در خصوص موضوع تحقیق اجرا شد. برای جمع آوری اطلاعات این پژوهش از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که با طرح پرسش هایی بین ۳۵ تا ۵۵ دقیقه انجام شد. بعد از انجام ۱۳ مصاحبه، عوامل مربوطه در مصاحبه های قبلی تکرار و پژوهشگر به اشباع مضمونی رسید. برای حصول اطمینان از روایی ابزار تحقیق از دیدگاه پژوهشگر، از نظرات ارزشمند اساتید آشنا با این حوزه و خبرگان مربوطه که در این حوزه مطلع بودند استفاده شد. برای محاسبه پایایی از روش پایایی بین دو کدگذار استفاده که پایایی حاصل از دو کدگذار باتوجه به محاسبات ۸۷ درصد به دست آمد که بیانگر پایایی مناسب پرسش نامه بود. در تحقیق حاضر به جهت تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل مضمون در بستر نرم افزار MAXQDA استفاده شد. یافته ها نشان داد تعداد ۴ مضمون فراگیر و ۸ مضمون سازمان دهنده در قالب ۳۷ مضمون پایه می توانند در جلب مشارکت طوایف و اقوام در مقابله با قاچاق مواد مخدر نوار مرزی استان آذربایجان شرقی مورد بهره برداری قرار گیرند. وقع نهادن به گرایش ها و ارزش ها، ایجاد همبستگی فرهنگی - اجتماعی، تمرکز مسئولین بر بهبود شرایط شغلی، ارتقای معیشت و رفاه اجتماعی، ارتقا دانش تخصصی، ارتقا دانش مرزی، جلب تمایل فردی و جمعی و زمینه سازی برای مشارکت اقوام و طوایف به عنوان مولفه های موثر در جلب مشارکت برای مقابله با قاچاق مواد مخدر شناسایی شدند.

جلب مشارکت, طوایف و اقوام, مواد مخدر, مرز, استان آذربایجان شرقی