حمیده محمدی - دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران
داریوش اسماعیلی - دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران

در ایران مهمترین کانهزایی قلع در توده گرانیتوئیدی شاهکوه (بلوک لوت، شرق ایران) و مهمترین کانهزایی تنگستن در منطقه نظام آباد (کمپلکس گرانیتوئیدی بروجرد، غرب ایران) شناخته شده که در هر دو مورد کانهزایی در رگههای کوارتز_ تورمالین به وقوع پیوسته است تورمالینهای موجود در رگههای کوارتز_تورمالین تنگستندار نظامآباد به دلیل زونبندی کوچک مقیاس، بالاتر بودن مقدار Mg نسبت به Fe قرارگیری بین بردارهای خالیشدن از آلکالی و پروتون زدایی به طریق هیدروترمال تشکیل شدهاند و به دلیل قرار گیری ترکیب آنها در ناحیه متاپلیتها سیال تشکیل دهنده آنها از سنگهای رسوبی و دگرگونی منطقه منشأ گرفته است. تورمالینهای همراه با رگههای کوارتز_ تورمالین قلعدار رخنمون یافته در رسوبات در شاهکوه به تورمالینهای نظامآباد شباهت دارتد و به طریق هیدروترمال تشکیل شده و منشأ سیال تشکیل دهنده آنها سنگهای رسوبی سازند شمشک میباشند. اما تورمالینهای رگههای کوارتز_ تورمالین موجود در گرانیت، به دلیل بالا بون مقدار Fe آنها و قرار گیری در ناحیه گرانیتوئیدها، به طریق هیدروترمال اما به وسیله سیالی با منشأ ماگمایی به وجود آمده اند.