سید محمد رسول موذنی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
مریم نوابیان - هیات علمی / دانشگاه گیلان- دانشکده علوم کشاورزی گروه مهندسی آب
مهدی اسمعیلی ورکی - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

به منظور ارزیابی عملکرد زهکش زیرزمینی، پژوهشی در مقیاس مدل فیزیکی در شرایط کشت دوم اراضی شالیزاری انجام شد. در مدل فیزیکی، زهکش ها در دو مخزن جداگانه در دو عمق ۴۰ (D۴۰) و ۶۰ (D۶۰) سانتی­متر نصب و گیاه تریتیکاله بعد از برداشت برنج کشت شد. در زمان وقوع بارندگی از زه­آب نمونه تهیه و پارامترهای EC، SAR، pH و TSS در آزمایشگاه اندازه­گیری شد. همچنین سطح ایستابی توسط پیزومتر قرائت شد. نتایج نشان داد که با افزایش عمق نصب زهکش، مقدار EC افزایش و مقدار SAR کاهش یافت. روند تغییرات مقدار EC در طول دوره آزمایش کاهشی بود به طوری که در انتهای دوره EC زه­آب دو زهکش D۴۰ و D۶۰ نسبت به ابتدای دوره به ترتیب ۵۳ و ۸ درصد کاهش داشت. مقادیر TSS نشان از عملکرد قابل قبول پوشش ژئوتکستایل در ایفای نقش پوششی خود داشت اما روند نوسانی آن تاثیرگذاری رفتار خاک مورد بررسی بر رفتار پوشش را نشان داد. نتایج نشان داد که زهکش نصب شده در عمق ۴۰ سانتی متر در کنترل سطح ایستابی و جلوگیری از وقوع ماندابی موفق تر عمل نمود.

اثرات زیست محیطی, شاخص عملکرد زهکش, شوری, ضریب عکس العمل زهکشی, نسبت جذب سدیم