ارژنگ فتحی گردلیدانی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران
حسین میر سید حسینی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران
محسن فرحبخش - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران

کمبود فسفر یکی از مشکلات اصلی کشاورزی در خاک های آهکی است. به منظور بررسی اثر کمپوست قارچ مصرفی (SMC) و بیوچار باگاس نیشکر (B) بر فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی و فراهمی فسفر در سه خاک لوم، لوم رسی و لوم شنی مطالعه انکوبه کردن انجام گرفت. تیمارها شامل سطوح بیوچار B۱ و B۲ (۱۵و۳۰ تن در هکتار)، سطوح کمپوست SMC۱، SMC۲ (۲۰و۴۰ تن در هکتار) و شاهد (C) بود. بعد از اعمال تیمارها در زمان های ۱۴ (T۱)، ۶۰ (T۲) و ۱۲۰ (T۳) روز فسفر قابل جذب و pH و در زمان T۳ فعالیت فسفاتاز قلیایی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد SMC در هرسه خاک سبب افزایش فعالیت فسفاتاز در خاک می شود، ولی بیوچار در خاک لوم شنی بی تاثیر بود. میانگین فعالیت فسفاتاز تیمار شاهد در سه بافت لوم شنی، لوم و لوم رسی به ترتیب ۲۰۹۰، ۲۹۳۱ و ۲۸۸۸ µg PNP.g-۱Soil. h-۱بود که برای تیمار SMC۲ به ترتیب به ۳۰۳۴، ۳۷۰۹ و ۳۵۳۳ µg PNP.g-۱Soil. h-۱افزایش پیدا کرد. همچنین، هر دو سطح SMC سبب افزایش فراهمی فسفر شد، در حالی که مصرف بیوچار اثر کمتری داشت. SMC۲ بهترین اثر را در افزایش فراهمی فسفر داشت، به طوری که میانگین فسفر قابل جذب در سه بافت لوم شنی، لوم و لوم رسی به ترتیب از ۴/۱۹، ۸/۸ و ۹/۳ mg.Kg-۱در تیمار شاهد به ۳۷، ۲۸ و ۲۲ mg.Kg-۱در تیمار SMC۲ افزایش یافت. کمپوست قارچ pH خاک ها را کاهش و بیوچار را افزایش داد. نتایج نشان داد که کاربرد SMC در خاک های آهکی مورد آزمایش، سبب افزایش فراهمی فسفر و بهبود سایر خصوصیات از جمله pH شده است.

بیوچار, فراهمی فسفر, فسفاتاز قلیایی, کمپوست قارچ