آرش فرزام صفت
مسعود پارسی نژاد
محمدرضا یزدانی
جعفر شریعتمداری
حمیده نوری
سیدفرهاد موسوی
فرید اجلالی

یکی از مهم ترین مشکلات برای اجرای کشت دوم کلزا در شالیزارهای استان گیلان، غرقاب بودن این اراضی در نیمه ی دوم سال است. برای بررسی اثر غرقابی (زهکشی ناکافی) برعملکرد کلزا، یک مطالعه گلدانی با مدت های غرقابی ۲، ۵، ۷ و ۱۰ روز و اعماق ایستابی ۱۰- ، ۵- ، ۰ ، ۵+ سانتیمتری از سطح خاک، در سه مرحله ی رشد گیاه شامل مراحل گیاهچه ای، آغاز گلدهی و ۵۰ درصد گلدهی به صورت طرح فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی مورد آزمایش قرار گرفتند. رقم کلزا در این مطالعه Hyola ۳۰۸ بود. افزایش مدت غرقابی باعث کاهش معنی دار عملکرد، اجزای عملکرد و صفات گیاهی بجز وزن هزار دانه شد. بطوری که افزایش مدت غرقابی از ۲ روز به ۱۰ روز باعث به ترتیب ۲/۱۹% و ۸% کاهش عملکرد دانه و درصد روغن گردید. هرچند که کاهش عملکرد دانه در سه روز اول چندان چشمگیر نبود ولی به طور متوسط با هر روز افزایش مدت غرقابی از ۲ روز به ۱۰ روز عملکرد دانه و درصد روغن به ترتیب۹۴/۰ گرم و ۴۴/۰ درصد کاهش یافت. همچنین عملکرد و وزن هزار دانه با کاهش عمق ایستابی از ۵+ به ۱۰- سانتیمتری از سطح خاک افزایش معنی دار یافتند. عملکرد دانه و درصد روغن با کاهش عمق ایستابی تا ۱۰- سانتیمتری خاک به ترتیب ۷/۱۱ و ۴/۷ درصد افزایش یافت. ضمن اینکه به طور متوسط هر سانتیمتر کاهش عمق ایستابی از ۵+ تا ۱۰- سانتیمتری خاک، عملکرد دانه و درصد روغن را به ترتیب ۲۳/۰ گرم و ۱۵/۰ درصد افزایش داد. بین غرقابی در دوره های مختلف رشد از نظر عملکرد و تعداد خورجین ها تفاوت معنی دار وجود نداشت. اما صفات تعداد دانه در خورجین و درصد روغن به غرقابی در مرحله سوم (۵۰% گلدهی) و صفت وزن هزار دانه به غرقابی در مرحله اول (گیاهچه ای) حساس تر نشان داده اند.

Canola, Drainage intensity, paddy fields, Second Crop, waterlogging