اسماعیل عیسی زاده - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس تهران
زهرا فیروزه - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران

برنامههای توسعه برای ساخت آینده ای بهتر و یا به تعبیری شکلدهی به ساخت اجتماعی واقعیت آینده کشورها انجام میشود. بخش بسیار مهم این برنامه، مربوط به توسعه منطقه ای است. استان خراسان شمالی با وجود اینکه دارای پتانسیل رشد و توسعه بوده ولی به عنوان یک استان توسعه نیافته و محروم تلقی میشود. از این رو فراهم نمودن زمینه برخورداری از خدمات مختلف اقتصادی، رفاهی و زیربنایی، تسهیلات اجتماعی، فرهتگی و بهداشتی از اساسی ترین شاخص های برنامه ریزی در هر واحد برنامه ریزی به ویژه شهرستان ها است. هدف از مقاله حاضر تعیین شناخت عوامل کلیدی موثر بر توسعه نیافتگی شاخص های اقتصادی، آموزشی، درمانی و زیربنایی استان خراسان شمالی بود. تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و روش انجام آن توصیفی و تحلیلی بوده و روش جمع آوری اطلاعات به دو روش مطالعات کتابخانه ای و پژوهش میدانی صورت گرفت. به منظور رتبه بندی شهرستان های خراسان شمالی از لحاظ توسعه نیافتگی شاخص های اقتصادی، آموزشی – فرهنگی، بهداشتی – درمانی و زیربنایی، از مدل میک مک و نرم افزارهای Excel و Spss و برای ترسیم و تهیه نقشه ها از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در میان شهرستان های استان خراسان شمالی در بخش اقتصادی اسفراین، توسعه یافته ترین شهرستان و مانه و سملقان در پایین ترین رتبه توسعه یافتگی قرار داشتند. در بخش شاخص آموزشی – فرهنگی شهرستان گرمه، توسعه یافته ترین و بجنورد توسعه نیافته ترین شهرستان بود. همچنین در بخش شاخص بهداشتی – درمانی شهرستان بجنورد، توسعه یافته ترین و مانه و سملقان توسعه نیافته ترین و در نهایت در شاخص زیربنایی شهرستان شیروان توسعه یافته ترین و مانه و سلمقان توسعه نیافته ترین شهرستان استان خراسان شمالی از نظر دسترسی به شاخص های زیربنایی می باشد.

توسعه نیافتگی , نرمافزار MICMAC, استان خراسان شمالی