جواد علایی - گروه آبیاری و زهکشی دانشکده کشاورزی تربیت مدرس تهران
مهدی مکاری - گروه علوم و مهندسی آب، مرکز آموزش عالی کاشمر
امیر حسین قادری - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

ن قادری چکیدهتنش های شوری و خشکی از جدی ترین مشکلات تولید محصولات کشاورزی در بسیاری از نقاط دنیا به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می باشند. بر این اساس، پژوهشی گلدانی به منظور بررسی اثر توامان تنش های شوری و خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ در زمستان سال ۱۴۰۰ و بهار سال ۱۴۰۱ در منطقه ی کاشمر اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل های آزمایش سه سطح آب آبیاری شامل ۱۰۰%= W۰، ۷۵%= W۱ و ۵۰%= W۲ نیاز آبی و چهار سطح شوری شامل ۷/۰= S۰، ۴= S۱، ۸= S۲ و ۱۲= S۳ دسی زیمنس بر متر بودند که در خاک لومی شنی اعمال شدند. نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد که اثر توامان تنش شوری و خشکی بر وزن دانه در بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و بهره وری آب در سطح یک درصد معنی دار بود. در شرایط توامان تنش شوری و خشکی شدید وزن دانه در بوته و بهره وری آب نسبت به تیمار شاهد به ترتیب به اندازه ی ۱۷/۶۴ و ۲۹/۴۳ درصد کاهش یافت. افزایش هم زمان تنش شوری و خشکی وزن دانه در بوته را نسبت به تیمار شاهد به ترتیب ۱۹/۴۵ و ۱/۶۱ درصد کاهش داد. نتایج هم چنین نشان داد که حد آستانه شوری آب آبیاری برای کاهش عملکرد دانه گلرنگ در شرایط اعمال کم آبیاری، ۴ دسی زیمنس بر متر بود. در بالاترین سطح شوری، تغییر سطح آبیاری از W۱ به W۲ بهره وری مصرف آب را ۶۳/۲۷ درصد کاهش داد. در شرایط آبیاری با آب غیرشور (S۰)، تغییر سطح آبیاری از W۰ به W۱ و از W۱ به W۲ باعث کاهش معنی دار بهره وری مصرف آب نگردید. با توجه به یافته های این پژوهش می توان گفت در شرایط دسترسی به آب غیرشور، تیمار W۱S۰ برای منطقه ی مورد مطالعه قابل توصیه می باشد.

بهره وری آب, حد آستانه شوری, گلرنگ, وزن دانه در بوته