در این پژوهش اثرات آنتاگونیستی جدایه هایی از باکتری Bacillus subtilis علیه قارچ عامل بوته میری گوجه فرنگی (Rhizoctonia solani) تحت شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. جدایه B۴ با ۳/۵۰ و جدایه B۱۸ با ۶/۵۸ به ترتیب بیشترین درصد بازدارندگی را در آزمون تاثیر مواد فرار و غیرفرار داشتند. از بین ۲۵ جدایه اثر آنتاگونیستی، شش جدایه تحت شرایط گلخانه ای و به دو صورت آغشته سازی خاک و آغشته سازی ریشه و طوقه گیاهچه ها مورد بررسی قرار گرفت. تعامل بین جدایه های باکتری و قارچ عامل بیماری به صورت درصد افزایش طول گیاه، درصد افزایش وزن خشک گیاه و درصد گیاهان بیمار نشان داده شد. نتایج آزمون نشان داد که جدایه های مزبور اثرات آنتاگونیستی متفاوتی دارند. در شرایط گلخانه ای جدایه B۲ در هر دو روش آغشته سازی بهتر از بقیه جدایه ها عمل کرد و باعث کاهش معنی دار در میزان بیماری و افزایش معنی دار در فاکتورهای رشدی مورد بررسی در این آزمون گردید.

گوجه فرنگی, بیوکنترل, Bacillus subtilis, Rhizoctonia solani