علی ولیقلی زاده - استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه مراغه
یاشار ذکی - استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران

ایده‎ی احداث پل خلیج فارس که می تواند خالق مزیت ها و فرصت های قابل توجهی برای منطقه‎ی آزاد قشم باشد، به دهه‎‎ی ۵۰ و زمان ایجاد نخستین بندر آزاد تجاری ایران در جزیره‎ی قشم بازمی‎گردد. بنا به مستندهای تاریخی، به‎نظر می رسد طرح ساخت پل خلیج فارس در آن زمان بیشتر به برقراری پیوند سرزمینی میان جزیره‎ی قشم و بندر عباس مرکز استان هرمزگان منحصر بوده است و شاید اهمیت استراتژیک این طرح، در مباحث کلان اقتصادی به‎هیچ‎وجه مانند امروز مورد توجه قرار نگرفته بود. بر اساس نتایج این پژوهش با توجه به دورنمایی که از اقتصاد جزیره و منطقه‎ی آزاد قشم پس از بهره برداری از پل خلیج فارس قابل پیش بینی است، این موضوع می تواند با توجه به پتانسیل های بالایی که در مناطق آزاد وجود دارد، زمینه ساز نقش آفرینی ژئواکونومیکی قشم در عرصه‎ی رقابت منطقه ای در حوزه‎ی خلیج فارس باشد. اهمیت این موضوع آنجاست که در جهان امروز، وجهه‎ی اصلی سیاست جغرافیایی در عرصه‎ی رقابت بین دولت ها، با نقش آفرینی غالب عامل اقتصاد و تجارت آزاد، تعریف می شود که از آن با عنوان ژئواکونومی یاد می شود و در حوزه‎ی ژئواکونومی برتری با دولت هایی است که از تمام پتانسیل های جغرافیایی سرزمین خود، برای توسعه و انبساط حوزه‎ی فضایی فعالیت های تجاری اقتصادی استفاده بهینه کنند. با توجه به آنچه گفته شد، سوال این پژوهش این است که پل خلیج فارس چگونه می تواند در توسعه‎ی ژئواکونومیکی منطقه‎ی آزاد قشم نقش آفرین باشد؟ در این پژوهش تلاش شده است با مطالعه‎ی اهمیت پل خلیج فارس در توسعه‎ی اقتصادی قشم و نیز اهمیت ژئوپلیتیکی آن، اهمیت استراتژیک این پل در دورنمای ژئواکونومیکی منطقه‎ی آزاد قشم مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

پل خلیج فارس, ژئواکونومی., قشم, منطقه‎ی آزاد