کرامت اله زیاری - استاد دانشکده‎ی جغرافیا، دانشگاه تهران
مصطفی محمدی ده چشمه - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‎ریزی شهری، دانشگاه تهران
احمد پور احمد - استاد دانشکده‎ی جغرافیا، دانشگاه تهران
محمد باقر قالیباف - دانشیار دانشکده‎ی جغرافیا، دانشگاه تهران

پایداری شهری، در گرو دگرگونی و تغییر تدریجی حیات شهر در ابعاد گوناگون و به سوی سازگاری با نیازهای زمانی مکانی است و تحقق نیافتن این سازگاری، کم‎کم سبب فرسودگی بافت شهرها می‎شود. کرج به‎مانند کلان‎شهری جوان که از عمر جدید آن (به‎عنوان هسته‎ی مکمل در مجموعه‎ی شهری تهران) کمتر از نیم قرن می‎گذرد، ازجمله شهرهایی است که با توجه به ناسازگاری زمانی بافت آن (معاصرسازی) با مشکل وجود ۵۵۱ هکتار بافت فرسوده‎ی شهری روبه‎روست و بر این اساس، ضرورت ایمن‎سازی بافت‎های مسئله‎دار این شهر در ابعاد مختلف اجتماعی، زیست‎محیطی و کالبدی گریز‎ناپذیر است. با توجه به پیچیده و چند بعدی بودن موجودیت بافت‎های فرسوده‎ی شهری، مدل ارزیابی چند معیاری AHP با ماهیتی کمی کیفی و توانایی بهره‎گیری از برنامه‎ریزی مشارکتی و ترکیب با سامانه‎ی اطلاعات جغرافیایی (ساج) به‎عنوان مدل کارآمدی برای ارزیابی و اولویت‎بخشی به ایمن‎سازی بافت فرسوده‎ی کلان‎شهر کرج انتخاب و شاخص‎های مورد بررسی (اجتماعی، کالبدی و زیست‎محیطی) در چهارچوب درختچه‎ی سلسله‎مراتبی به هشت زیر شاخص تبدیل و به‎صورت دودویی (تطبیقی) در پهنه‎های چهارگانه‎ی منتخب کلان‎شهر کرج (کرج کهن، حصارک، مهرشهر و فردیس) ارزیابی شدند. یافته‎های پژوهش نشان می‎دهند که ابعاد اجتماعی موثر در ایمنی بافت‎های فرسوده‎ی شهر کرج با ضریب بالای ۵۵/۰ % بیشترین اثربخشی را در ناامنی زندگی در بافت‎های فرسوده این شهر داشته است و در این میان پهنه‎ی حصارک و کرج کهن با بیشترین اثرپذیری از ابعاد اجتماعی و کالبدی ناامنی، در اولویت ایمن‎سازی قرار گرفته‎اند و پهنه‎ی فردیس به‎عنوان جامعه‎ی ایمن شهر کرج انتخاب شد.

ایمن‎سازی, اولویت‎بخشی, بافت فرسوده, کلان‎شهر کرج., مدل ارزیابی چندمعیاری