نعیم لویمی - اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
جعفر حبیبی اصل - اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

وجود ریگ و سنگلاخ مشکلی است که در اکثر زمینهای دیم وجود دارد. این تحقیق به منظور مقایسه روشهای مختلف خاک ورزی بر عملکرد دیم و د رزمین دارای ریگ و قلوه سنگ شهرستان باغملک واقع در شمال خوزستان بمدت 3 سال (87-84) و د رپایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار اجراء گردید. تیمارهای آزمایشی شامل: (1) گاو آهن قلمی + خطی کار، (2) گاو آهن بدون صفحه برگردان + خطی کار، (3) بی خاک ورزی (کشت با خطی کار)، (4) پنجه غازی + خطی کار و (5) شاهد (گاو آهن برگردان دار + دستپاشی کود و بذر + پنجه غازی) بودند. تجزیه واریانس مرکب سه ساله نشان داد که تفاوت بین روشهای خاک ورزی و نیز اثر متقابل روش خاک ورزی و سال از نظر درصد رطوبت خاک در مراحل مختلف ساقه دهی، گل دهی و پر شدن دانه معنی دار نبود. همچنین تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارهای خاک ورزی از نظر درصد مواد آلی د رعمق های مختلف و در انتهای اجرای طرح وجود ندارد. بهر حال عدم تفاوت تاثیر روشهای خاک ورزی در میزان مواد آلی با توجه به شرایط سنگلاخی زمین تحلیل شده ایت. همچنین نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که روشهای خاک ورزی در عملکرد دانه و سایر صفات زراعی بجز ارتفاع بوته و شاخص برداشت دارای اختلاف معنی داری بودند. طبق نتایج این تحقیق هر وسیله ای که بیشتر خاک را بر گرداند و ریگ و قلوه سنگ بالا آمده در سطح در اثر بارندگی های فصل قبل را زیر خاک ببرد و نسبت خاک به ریگ و قلوه سنگ، در سطح که بستر عملیات کشت و جایگذاری بذر است، را بیشتر نماید، عملکرد محصول بیشتری دارد. لذا گاو آهن برگردان دار در هر سه سال آزمایش که از نظر میزان و نحوه توزیع بارندگی متفاوت بودند و یک سال آن (سال سوم) نیز بسیار کم باران بود بیشترین عملکرد دانه را داشت. متوسط عملکرد سه ساله گندم دیم به ترتیب 1333 و 1558 و 1190 و 1080 و 1787 کیلوگرم در هکتار برای گاو آهن قلمی، گاو آهن بدون صفحه برگردان دار، بی خاک ورزی، پنجه غازی و گاو آهن برگردان دار نبوده است.

دیم، روش خاک ورزی، سنگلاخ، گندم