بابک کریمی ترکی
حمید حسنیان خوشرو
محمدرضا بی همتا
پرویز مرادی
هادی محمد علیپور یامچی

به منظور ارزیابی توانایی رقابت ژنوتیپهای مختلف نخود زراعی (Cicer arietnium L.) با علف های هرز، آزمایشی در قالب طرح لاتیس ساده ۷×۷ با ۴۹ ژنوتیپ در سال ۱۳۸۵ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خیرآباد زنجان اجرا گردید. ژنوتیپ ها در شرایط عدم رقابت با علف های هرز و در شرایط رقابت با علف های هرز مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپ های مورد بررسی شامل ژنوتیپ های دریافتی از ایکاردا و سه رقم نخود ایرانی شامل جم، بیونیج و محلی زنجان بودند. همبستگی عملکرد دانه و اجزای آن با شاخص های تحمل و روش ترسیمی بای پلات، سه شاخص میانگین حسابی (MP)، میانگین هندسی (GMP)، میانگین هارمونیک (HARM) و شاخص تحمل (STI) را بعنوان شاخص های مناسب جهت تعیین تحمل ژنوتیپ های نخود تعیین کرد. تجزیه بای پلات بر اساس شاخص های تحمل، ۱۰ ژنوتیپ را به عنوان ژنوتیپ های متحمل تعیین نمود که این ژنوتیپ ها به لحاظ پایداری عملکرد در هر دو شرایط کاشت عملکرد دانه مطلوبی داشتند. تجزیه خوشه ای براساس شاخص های تحمل و عملکرد در شرایط بدون تداخل و تداخل با علف های هرز، ژنوتیپ های مورد بررسی را در چهار خوشه دسته بندی کرد که اکثر ژنوتیپ های متحمل به علف های هرز در خوشه اول و دوم و اغلب ژنوتیپ های حساس به تداخل با بیشترین فاصله در خوشه چهارم قرار گرفتند.

نخود, شاخص های تحمل, علف های هرز, تداخل علف های هرز و عملکرد دانه