مریم قربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی
سعید علیرضایی - عضو هیآت علمی دانشگاه شهید بهشتی
هوشنگ اسدی هارونی - عضو هیآت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان
فریبا پادیار - آزمایشگاه ترموبارومتری سازمان زمین شناسی کشور

کانسار مس - طلای کالچویه در جنوب شرقی ورق 1/100000 کجان (امینی، 1379 )، در شمال غربی شیراز کوه درجنوب غرب نایین دارد. این منطقه، از سنگهای آتشفشانی سنوزوییک با ترکیب چیره فلسیک تا حد واسط پوشیده شده است. کانی سازی در این محدوده، شامل رگه های کوارتز درشت بلور همراه با کانیهای سولفیدی است که این کانیها در بخشهای سطحی تا حد زیادی اکسید شده است. کانیهای سولفیدی شامل پیریت، کاکوپیریت، گالن واسفالریت است که در سطح زمین تا حدی با کانیهای اکسیدی ثانوی مانند اکسیدها وهیدروکسیدهای آهن، مالاکیت، سروسیت، وانگلزیت جانشین شده اند. دگرسانی در کمرسنگها، به صورت سیلیسی شدن، رسی شدن و کمی دگرسانی سریسیتی خودنمایی می کند. مطالعات دورسنجی، همراه با مشاهدات میدانی در جنوب شرق ورق کجان و پیرامون محدوده مورد بحث، وجود چند زون دگرسانی، که برخی از آنها با کانی سازی فلزی همراه هستند، را تآیید کرده است. به منظورآگاهی از ویژگیهای فیزیکی-شیمیایی سیال کانی ساز درمحدوده مس کالچویه و پتانسیل های اطراف آن، تعداد 5 نمونه از کوارتز رگه ای مرتبط با دگرسانی و کانی سازی، مورد مطالعه پتروگرافی ومیکروترمومتری قرارگرفت. نتایج این مطالعه حاکی از نقش سیال های گرمابی با شوری کم (بین 0.2 تا 2.8% معادل وزنی نمک طعام) ودمای متوسط ( 178 تا 324 درجه سانتی گراد) در دگرسانی و کانی سازی است. شوری پایین می تواند نشانگر نقش چیره آبهای جوی در دگرسانی وکانی سازی باشد. همچنین ممکن است سیال کانی ساز محصول تراکم (condensation) یک فاز بخار باشد که در اعماق بیشتر در اثر جوشش آزاد شده است.

کالچویه، کجان، مس-طلا، کانیسازی رگه ای، آتشفشانی سنوزوئیک