ابولفضل ابرهیمیان - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد اه
علی علیزاده - کارشناس ارشد زمین شناسی مهندسی- عضو باشگاه پژوهشگران جوان
فیروز رضی زاده - استاد یار گروه زمین شناسی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر
رضاقلی اجلالی - استاد یار گروه مهندسی عمران - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر

بروز پدیده روانگرائی در نواحی با ساختار ماسه ای اشباع می تواند خسارت عمده ای بر سازه های واقع در آن نواحی وارد نماید. در اثر وقوع روانگرائی سازه ها به درون زمین فرو رفته (نشست زیاد) و یا کچ (دوران زیاد) می شوند. ایجاد خرابی در سدهای خاکیای که مستقیماً بر روی پیهای آبرفتی احداث میگردند، به دلیل طبیعت و ساختار خاص آبرفتهای رود خانه ای، همواره امری محتمل می باشد. از این رو بایستی پتانسیل روانگرائی پی های آبرفتی سد های خاکی با توجه به خصوصیات زلزلههای منطقه، به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد. یکی از عوامل عمده در تخریب و یا ناکارآمدی سدهای خاکی، پیدایش آبراهه های ناشی ازآبشستگی در بدنه و بویژه هسته نفوذ ناپذیر این سدها می باشد. در سدهای خاکی و خاکریزهایی که در تماس با آب هستند، فرسایش با تمرکز جریان در نقطهای از شیب پایین دست ( که ممکن است به هر دلیلی از جمله ترک یا شکاف ناشی از نشست یا انقباض ایجاد شده باشد) آغاز و به سمت بالا دست ادامه می یابد و پس از کامل شدن مجرا مفر جدیدی برای خروج آب و آب شستگی شدیدتر ایجاد میگردد که نهایتا باعث تخریب سازه می گردد. واگرایی منابع قرضه سد بفراجرد براساس یک سری از آزمایشها مثل: پینهول، هیدرومتری مضاعف، آزمایشهای شیمیایی بررسی شده است، با توجه به نتایج حاصل از آزمایشهای شیمیایی، منابع قرضه ریزدانه در برابر واگرائی ایمن می باشند. و نهایتاً برپایه نتایج آزمایشهای انجام شده، در مجموع می توان منابع قرضه ریزدانه سد بفراجرد را غیر واگرا دانست.

واگرایی، آزمایشگاه های شیمیایی، پین هول، هیدرومتری مضاعف