جواد نورعلیئی - مربی پژوهشی، گروه انرژی های نو، پژوهشگاه نیرو
محمد محمدزاده مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

پیرو افزایش جهانی قیمت حاملهای انرژی و سوخت های فسیلی، بهرهبرداری از منابع انرژیهای تجدیدپذیر اهمیت بیشتری برخوردار یافته است. یکی از انواع انرژی تجدید پذیر، انرژی زمینگرمایی است که از سیال داغی که در اعماق زمین قرار دارد بدست میآید. خوشبختانه در ایران نیز منابع این انرژی وجود داشته و میتوان با شناسایی آنها، زمینه استفاده از انرژی زمینگرمایی را در کشور فراهم نمود. بدین منظور از چندین سال قبل، پروژههای مختلفی توسط سازمان و موسسات گوناگون در خصوص اکتشاف منابع زمین گرمایی در کشور صورت پذیرفته و در در حال حاضر نیز در دست اقدام میباشد. غالباًَ یک برنامه اکتشافی استاندارد شامل مطالعات زمینشناسی، ژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی میباشد. یکی از روشهای متداول ژئوفیزیکی که در مطالعات شناسایی منابع انرژی زمین گرمایی کاربرد دارد، روش گرانی- سنجی میباشد. در واقع، روشهای ژئوفیزیکی گرانیسنجی و مغناطیسسنجی جزء مقرون به صرفهترین روشهای ژئوفیزیکی به منظور تهیه مدل اولیه و مناسب از خصوصیات ساختاری یک سیستم زمینگرمایی محسوب میشوند. در واقع اهداف اصلی از انجام مطالعات گرانیسنجی در یک منطقه زمینگرمایی شامل موارد زیر می گردند: بررسی روند تغییرات عمق سنگ بستر، شناسایی و ردیابی پدیدههای ساختاری مانند گسل ها و شکستگیها، شناسایی سنگها و یا تودههای نفوذی آذرین (به عنوان منبع حرارت یک سیستم زمینگرمایی)، شناسایی نواحی دگرسان شده در اثر فعالیت محلولهای هیدروترمال، شناسایی لیتولوژی منطقه مورد مطالعه و غیره. در این مقاله با ارائه نمونههایی از مطالعات گرانیسنجی مرتبط با پروژه های اکتشافی زمینگرمایی در نقاط مختلف جهان، سعی شده است تا نقش روش گرانیسنجی در اکتشاف منابع انرژی زمینگرمایی، به نحو مناسبی تبیین گردد.

روش گرانیسنجی، بی هنجاریهای مثبت و منفی گرانی، سیستم زمینگرمایی، اکتشاف