شاهین شاهقلی - Department of Agronomy, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran
سعید سیف زاده - Department of Agronomy, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran
اسماعیل حدیدی ماسوله - Department of Agronomy, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran
ناصر شهسواری - Department of Plant Production, Hajiabad branch, Islamic Azad University, Hajiabad, Iran
حمیدرضا ذاکرین - Department of Agronomy, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran

به منظور بررسی اثر محلول­پاشی عناصر کم­مصرف بر برخی صفات بیوشیمیایی و عملکرد گندم در شرایط تنش کم­آبی، آزمایشی به صورت کرت­های خردشده بر پایه طرح بلوک های کاملا تصادفی در سه تکرار در ورامین طی دو سال زراعی ۱۳۹۶- ۱۳۹۵ و ۱۳۹۷- ۱۳۹۶به اجرا درآمد. عامل اصلی رژیم­های آبیاری در سه سطح (I۱: آبیاری معمول، I۲: قطع آبیاری در مرحله شروع رشد ساقه و I۳: قطع آبیاری در مراحل شروع رشد ساقه و پر­شدن دانه) و عامل فرعی شامل محلول­پاشی عناصر کم مصرف در هشت سطح (M۱: شاهد (بدون محلول­پاشی)، M۲: محلول­پاشی بر، M۳: روی، M۴: آهن، M۵: روی+بر، M۶: آهن+بر، M۷: روی+آهن و M۸: روی+ بر+ آهن) بودند. در شرایط آبیاری معمول، دو نوبت آبیاری پاییزه و چهار نوبت آبیاری بهاره انجام گرفت. محلول­پاشی هر یک از عناصر ریزمغذی از منبع سولفات آهن، سولفات بر و سولفات روی با غلظت ۵ در هزار در دو مرحله ساقه­دهی و ظهور سنبله انجام گردید. نتایج نشان داد اثر رژیم­های آبیاری، محلول­پاشی عناصر کم مصرف و اثر متقابل آن­ها در سطح یک درصد بر محتوای کلروفیلa، b و کلروفیل کل، غلظت آنزیم کلروفیلاز، مالون دی­آلدئید و آبسزیک اسید معنی­دار بود. همچنین اثر ساده آبیاری و محلول­پاشی بر غلظت قند کل و عملکرد دانه معنی­دار بود. نتایج نشان داد که قطع آبیاری منجر به کاهش کلروفیل کل شد. محلول­پاشی روی+ بر+ آهن (M۸) در هر سه سطح رژیم­های آبیاری منجر به افزایش معنی­دار کلروفیل کل گردید. بیشترین میزان کلروفیل کل در شرایط آبیاری معمول به همراه محلول­پاشی روی+ بر+ آهن (I۱M۸) به میزان ۰۳/۶ میلی­گرم بر گرم برگ تازه به دست آمد. همچنین محلول­پاشی روی+ بر+ آهن در تیمارهای آبیاری (I۲) و (I۳) (به­ترتیب با میانگین­های ۲/۵ و ۵۵/۴ میلی­گرم بر گرم برگ تازه)  منجر به افزایش کلروفیل کل نسبت به عدم محلول­پاشی این عناصر گردید. به طور­کلی، استفاده از محلول­پاشی عناصر ریزمعذی آهن، روی و بر ضمن افزایش عملکرد دانه، در شرایط تنش می­تواند سبب بهبود ویژگی­های فیزیولوژیکی در گندم گردد.

Abscisic acid, Zinc sulfate, Chlorophyllase, Wheat, MDA, آبسزیک اسید, سولفات روی, کلروفیلاز, گندم, مالون دی آلدئید