رضا یغمایی - Department of Biology, Faculty of Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
وجیهه گنجعلی - Department of Biology, Faculty of Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
مهرداد لاهوتی - Department of Biology, Faculty of Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
منیره چنیانی - Department of Biology, Faculty of Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

تحقیق حاضر، به بررسی و مقایسه اثرات دگرآسیبی عصاره آبی و مالچ­برگ اکالیپتوس(globulus Labill. Eucalyptus) بر گیاهچه­های خیار (Cucumis sativus var. beith alpha) و علف هرز تاجریزی سیاه (Solanum nigrum L.)، در قالب طرح کاملا تصادفی پرداخت. ۲۱ روز پس از تیمار گیاهچه­ها با عصاره­های آبی (۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ گرم در لیتر) و مالچ­برگی اکالیپتوس (سه و پنج درصد وزنی/حجمی)، برخی صفات مورفولوژیکی، ضریب پایداری غشا، محتوا پرولین و مالون دی­آلدئید، همچنین محتوای پروتئین محلول و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان پلی­فنل اکسیداز و گایاکول پراکسیداز در گیاهان مورد نظر بررسی شدند. براساس نتایج، هر چند هر دو تیمار عصاره آبی و مالچ­برگی موجب کاهش ارتفاع و وزن خشک بخش هوایی و وزن خشک ریشه خیار و علف هرز تاجریزی سیاه (نسبت به شاهد) شد ولیکن مجموع طول ریشه­های خیار در زمان تیمار با تمام غلظت­های عصاره آبی و مالچ سه درصد افزایش یافت. ارزیابی شاخص پایداری غشا، محتوا پرولین و مالون دی­آلدئید نشان داد که تاثیر منفی مالچ­برگی (۳ و ۵ درصد) بر تاجریزی سیاه مهرز است. تیمار با عصاره آبی توانست فعالیت آنزیم­های مذکور در خیار را افزایش دهد به­طوریکه بیشترین فعالیت آنزیم­ها در غلظت ۲۰ گرم در لیتر عصاره آبی مشاهده شد. این در حالی بود که تیمار با عصاره­های آبی بر تاجریزی سیاه موجب کاهش محتوای پروتئین محلول و آنزیم­های مورد بررسی شد. در مجموع و با تلفیق نتایج مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی پژوهش حاضر می توان بیان داشت که عصاره های آبی در مقایسه با مالچ­برگی، توانایی بهتری در مقابله با علف هرز تاجریزی سیاه نشان دادند و شاید بتوان استفاده از این نوع تیمار را برای علف کشی در مزارع سبزی و صیفی پیشنهاد نمود.

Aqueous extract potential, Cucumber, Allelopathy, Weed, Mulch, پتانسیل عصاره آبی, خیار, دگرآسیبی, علف هرز, مالچ برگی