حامد نریمانی - Department of Plant Production and Genetics, Faculty of ‎Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh ‎Ardabili, Ardabil, Iran.‎
رئوف سیدشریفی - Department of Plant Production and Genetics, Faculty of ‎Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh ‎Ardabili, Ardabil, Iran.‎
محمد صدقی - Department of Plant Production and Genetics, Faculty of ‎Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh ‎Ardabili, Ardabil, Iran.‎

به منظور بررسی تاثیر پوترسین، ورمی کمپوست و میکوریزا بر عملکرد، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و روند تغییرات برخی صفات فیزیولوژیک تریتیکاله در رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۹۹-۱۳۹۸ اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به عنوان شاهد، قطع آبیاری در ۵۰ درصد مراحل آبستنی و سنبله دهی)، کاربرد کودهای زیستی و آلی در چهار سطح (عدم کاربرد به عنوان شاهد، کاربرد ورمی کمپوست، میکوریزا، کاربرد توام ورمی کمپوست و میکوریزا) و محلول پاشی پوترسین در سه سطح (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، محلول پاشی ۰/۴ و ۰/۸ میلی مولار) را شامل می شدند. نتایج نشان داد قطع آبیاری در مرحله آبستنی، کاربرد توام میکوریزا با ورمی کمپوست و محلول پاشی ۰/۸ میلی مولار پوترسین فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز را نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و پوترسین در همین سطح از آبیاری افزایش داد. بررسی روند تغییرات برخی صفات فیزیولوژیک نشان داد که در ۲۴۲ روز بعد از کاشت، کاربرد توام میکوریزا با ورمی کمپوست و محلول پاشی ۰/۸ میلی مولار پوترسین در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی، محتوای نسبی آب (۳۹/۱ درصد)، محتوای کلروفیل a (۴۹/۴ درصد)، شاخص کلروفیل (۳۷/۲ درصد)، هدایت روزنه ای (۳۲/۱ درصد)، فلورسانس متغیر (۸۴/۹ درصد)، فلورسانس حداکثر (۴۵/۱ درصد)، و عملکرد کوانتومی (۲۷/۶ درصد) را نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و پوترسین و قطع آبیاری در مرحله آبستنی افزایش داد. همچنین کاربرد میکوریزا و ورمی کمپوست و محلول پاشی ۰/۸ میلی مولار پوترسین در شرایط آبیاری کامل، محتوای پراکسید هیدروژن (۲۹/۲ درصد) را کاهش داد در حالی که عملکرد دانه را ۳۹/۶ درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و پوترسین تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی افزایش داد. به نظر می رسد کاربرد توام میکوریزا و ورمی کمپوست و محلو پاشی پوترسین، می تواند عملکرد دانه تریتیکاله را تحت شرایط محدودیت آبی، به واسطه بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و برخی صفات فیزیولوژیک افزایش دهد.

Chlorophyll index, Drought stress, Quantum yield, Relative water content, Stomatal conductance, تنش خشکی, شاخص کلروفیل, عملکرد کوانتومی, محتوای نسبی آب, هدایت روزنه ای