سارا هنری - پزشک عمومی، مرکز تحقیقات روان پزشکی و علوم رفتاری، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
محمود آسوده - پزشکی عمومی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
فاطمه تارا - استاد گروه زنان و مامایی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
مونا نجف نجفی - استادیار پژوهشی، مرکز توسعه تحقیقات بالینی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
مجید خادم رضاییان - استادیار گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.

مقدمه: با توجه به افزایش فراوانی زایمان سزارین در طول چند دهه گذشته، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی را در چهارچوب مجموعه برنامه های تحول نظام سلامت تدوین و به مراکز علوم پزشکی کشور ابلاغ نمود. مطالعه حاضر با هدف تعیین خصوصیات اپیدمیولوژیک و روند تغییرات فراوانی سزارین های انجام شده در سه بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفت. روش کار: در این مطالعه مقطعی، اطلاعات تمام مادرانی که جهت ختم بارداری در یک بازه زمانی ۱۲ ساله (۹۷-۱۳۸۶) در سه بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد (بیمارستان­ های امام رضا (ع)، قائم (عج) و ام البنین (س)) بستری شده بودند، از سیستم اطلاعات بیمارستانی استخراج شد. اطلاعات مورد بررسی شامل سن، مرکز بستری، نوع پذیرش (الکتیو یا اورژانسی)، تعداد قل، نیاز به انتقال مادر به ICU، هزینه کل بستری، مدت زمان بستری و وضعیت پوشش بیمه ای مادر بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۲۶) انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته­ ها: در مجموع ۱۶۳۰۷۰ مادر باردار جهت ختم بارداری بستری شده که از این تعداد، ۶۸۲۵۸ نفر (۹/۴۱%) به روش سزارین زایمان نموده بودند. میانه مدت بستری مادران به دنبال زایمان واژینال و سزارین به ترتیب برابر با ۱ و ۲ روز بود. ۱۵۰۰۸۹ نفر (۹۲%) از مادران بستری تحت پوشش بیمه قرار داشتند و میانه هزینه بستری با احتساب تورم تا سال ۱۳۹۷ جهت انجام زایمان سزارین و طبیعی به ترتیب ۶/۲ و ۳۵/۱ میلیون تومان بود. در بستری مادران به صورت الکتیو و اورژانس، فراوانی انجام زایمان سزارین به ترتیب ۷۶% و ۳۶% بود. به طور کلی نرخ انجام سزارین در بازه زمانی مورد بررسی روند افزایشی داشت؛ به گونه ای که از ۳۶% در سال ۱۳۸۶ به ۲/۴۴% در سال ۱۳۹۷ رسیده بود. نتیجه ­گیری: علی رغم تصویب دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی در چهارچوب مجموعه برنامه های تحول نظام سلامت در سال ۱۳۹۳، همچنان سیر زایمان سزارین رو به افزایش می باشد.

روند تغییرات, زایمان سزارین, زایمان واژینال