عنایت حیات بخش
بهروز گلعین - موسسه تحقیقات مرکبات کشور، رامسر
یعقوب محمد علیان
شاهین جهانگیرزاده
حمید رستگار
مسعود فیاضی
جواد یزدان پرست

نارنگی کلمانتین یکی از ارقام انتخابی مناطق شمالی کشور است که از برخی صفات دارای بازارپسندی مناسبی بوده ولی اندازه کوچک میوه، از معایب آن است. به منظور بهبود و اصلاح نارنگی کلمانتین جهت دستیابی به دورگ جدید با میوه برتر و درشت تر، پروژه ای در چهار فاز از سال ۱۳۶۸ لغایت ۱۳۸۸ با دورگ گیری بین نارنگی کلمانتین به عنوان والد مادر و پرتقال های هاملین، مارس و سالوستیانا به عنوان والدین پدری به مرحله اجرا درآمد. دومین مرحله این تحقیق به گزینش ژنوتیپ های برتر بر اساس خصوصیات زودرسی یا دیررسی، درجه کم بذری، درشتی میوه، ضخامت پوست میوه و سهولت پوست گیری، درصد عصاره و همچنین عطر و طعم میوه انجام گردید. بر اساس این ارزیابی ها از کل ۳۹۶ ژنوتیپ موجود، تعداد ۶۸ نمونه دورگ انتخاب شد. مراحل نهایی این پروژه مربوط به عملیاتی است که به منظور بررسی وضعیت تطابق محیطی، روی نمونه های گزینش شده پیوندی روی پایه نارنج انجام شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ شماره ۷۶۱۰۹ که دورگی از کلمانتین و سالوستیانا می باشد، تاجی افراشته و کشیده داشت. میوه ها زودرس، بذردار، تقریبا پخت و با وزن متوسط ۱۱۰ گرم در حد متوسط و بازارپسندی قرار داشت. پوست میوه تقریبا نازک و به آسانی قابل جدا شدن از گوشت بود. پوست و گوشت میوه ها در زمان رسیدن نارنجی روشن شده و عطر و طعم میوه عالی است. این ژنوتیپ از نظر عملکرد، وزن تک میوه و بریکس به ترتیب ۱۰، ۲۵ و ۲۴ درصد برتر از والد مادری خود (نارنگی کلمانتین) بوده و حدود ۱۵ روز نیز زودرس تر از آن می باشد که علاوه بر اهمیت اقتصادی برای باغدار، تا حدود قابل توجهی به خسارت های سرمازدگی متحمل است. بر این اساس انتظار می رود که ژنوتیپ گزینش شده بتواند به عنوان یک رقم تجاری از موفقیت خوبی در بازار تجارت برخوردار شود.

دورگ گیری, رقم, عملکرد, کیفیت میوه و مرکبات