ابراهیم گنجی مقدم - دانشیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
ناصر بوذری - دانشیار، پژوهشکده میوه های معتدله و سردسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
آرزو جلالی - کارشناس، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
ابوالفضل ایروانی - کارشناس، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
سیما بینا - کارشناس، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

معرفی ارقام زودرس گیلاس با کیفیت مطلوب همواره از اهداف مهم برنامه ­های اصلاحی گیلاس بوده است. رقم جدید شاندیز در سال ۱۳۹۸ از طریق سلکسیون ژنوتیپ ­های بومی گیلاس استان خراسان رضوی و با اجرای پنج پروژه تحقیقاتی در طی ۲۰ سال معرفی شد. نتایج بیش از یک دهه بررسی نشان داد که رقم شاندیز دارای عادت رشد گسترده و قدرت شاخه­ زایی متوسط می­باشد. براساس مطالعات فنولوژی، شروع گلدهی رقم شاندیز هفته دوم فروردین و زمان برداشت محصول، اواخر اردیبهشت می­ باشد. شاندیز خود ناسازگار بوده و گرده ارقام زرد-۹۰ و صورتی لواسان بهترین گرده ­زا برای تشکیل میوه آن می­ باشد. متوسط وزن میوه این رقم (۷/۲۳ گرم) در مقایسه با رقم شاهد عدلی (به عنوان اولین رقم زودرس داخلی با وزن ۴/۹ گرم)، و دلامارکا (رقم زودرس خارجی با وزن ۳/۸ گرم) بالاتر است. با بررسی میزان مواد جامد محلول رقم شاندیز (۱۸/۱۶ درصد) با ارقام عدلی (۱۶/۹ درصد) و دلامارکا (۱۶/۲ درصد)، این رقم از میزان قند بالاتری برخوردار است. میزان عملکرد رقم جدید شاندیز در مرحله باردهی اقتصادی ۲۳ کیلوگرم در هر درخت تعیین شد که نسبت به رقم عدلی (۱۴/۵ کیلوگرم در هر درخت) و دلامارکا (۲۰ کیلوگرم در هر درخت) بیشتر بود. اگر چه ارقام زودرس به دلیل فصل رشد کوتاه معمولا از لحاظ اندازه میوه کوچک­تر هستند، اما بالا بودن متوسط وزن میوه و درصد مواد جامد محلول در رقم شاندیز از جمله مزایای این رقم می ­باشد که انتظار می­ رود منجر به افزایش ارزش اقتصادی و بازارپسندی آن شود.

گیلاس, رقم جدید, مواد جامد محلول, زمان رسیدن