علی خواجه محمدلو - دانشجوی دکتری اقتصاد، مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مهدی پدرام - استاد اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
بهناز مهرجو - کارشناس ارشد اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا،تهران، ایران

تنوع فعالیت­های اقتصادی از یک سو و نقش رو به افزایش دولت­ها در جهت گسترش خدمات عمومی، تامین اجتماعی، تعهدات دولت در عرصه­های اقتصادی و اجتماعی و تلاش در جهت تحقق رشد اقتصادی و توزیع عادلانه درآمد، نقش مولفه­های نهادی را به مسئله­ای مهم و تاثیرگذار تبدیل کرده است.  از آنجا که براساس دیدگاه اقتصاددانان نهادگرا، ضعف ساختار و عملکرد نهادها یکی از دلایل توسعه نیافتگی است، این پژوهش با هدف بررسی نقش اندازه دولت در تاثیر متغیرهای نهادی شاخص کیفیت حکمرانی، آزادی اقتصادی و تسهیلات اعطایی بخش خصوصی بر توزیع­ درآمد کشورهای منتخب طی دوره ۲۰۱۵-۲۰۰۴ انجام شده است.  الگوسازی داده­ها براساس روش رگرسیون آستانه­ای انجام شده است که نسبت به سایر روش­های تخمین، برآوردهای سازگارتری ارائه می­نماید. در ادامه با استفاده از آزمون ریشه واحد لوین لین چو نسبت به تعیین مانایی داده­ها اقدام گردید. نتایج آزمون نشان می­دهد که در طی دوره پژوهش متغیرهای حکمرانی خوب، تسهیلات اعطایی به بخش خصوصی و ضریب جینی در سطح مانا و متغیرهای اندازه دولت و آزادی اقتصادی با یک­بار تفاضل­گیری مانا می­شوند. به منظور برآورد مدل با استفاده از آزمون رگرسیون آستانه­ای، با توجه به اینکه برای تصریح یک الگوی غیرخطی، ابتدا تصریح مدل خطی جهت ایجاد یک الگوی پایه برای آزمون کردن فرضیه خطی بودن مدل انجام می­شود. مدل خطی حداقل مربعات تعمیم یافته عملی در چارچوب آزمون­های تشخیصی (خودهمبستگی، ناهمسانی واریانس و داشتن توزیع نرمال)، آزمون ­F لیمر و آزمون هاسمن به صورت رگرسیون­های پنل دیتا با اثرات ثابت زمانی تخمین زده شده است. براساس نتایج بدست آمده، آزمون تصریح الگوی رمزی رضایت بخش نیست که نشان­دهنده خطای تصریح مدل خطی می­باشد که نتیجه مذکور این احتمال را تقویت می­کند که رابطه غیرخطی به الگوی واقعی نزدیک­تر می­باشد. برآورد مدل رگرسیون آستانه­ای، با استفاده از سطوح آستانه­ای محاسبه شده و آزمون­های­ اثر آستانه­ای انجام شده صورت گرفته است. مقادیر سطوح آستانه­ای بدست آمده برای متغیر اندازه دولت ۸۵/۷ و ۱۶/۸ می­باشد. سطوح آستانه­ای بدست آمده نشان می­دهد زمانی که اندازه دولت به ۸۵/۷درصد می­رسد تابع توزیع درآمدی دچار شکست شده و نحوه اثر متغیرهای الگو بر میزان توزیع درآمد تغییر می­کند. درمرحله بعد جستجو برای یافتن آستانه دوم نشان می­دهد که وقتی اندازه دولت ۱۶/۸ درصد است، بار دیگر نحوه تاثیر متغیرهای آزادی اقتصادی، تسهیلات اعطایی بخش خصوصی و حکمرانی خوب بر توزیع درآمد تغییر می­کند. همچنین با توجه به این که براساس آزمون­ اثر آستانه­ای مقادیر آستانه معنی دار می­باشند، تاثیر ضرایب به دست آمده در مدل متاثر از مقادیر آستانه ای به دست آمده می باشد. تحلیل نتایج بدست آمده از برآورد مدل رگرسیون آستانه­ای حاکی از آن است که در رژیم دولت بزرگ متغیرهای شاخص کیفیت حکمرانی و آزادی اقتصادی بیشترین تاثیر منفی معنی­دار و تسهیلات اعطایی بخش خصوصی تاثیر مثبت معنی­دار بر توزیع درآمد دارند. یافته های این تحقیق، لزوم برنامه ریزی و جهت گیری اصولی در کشورهای منتخب را در راستای بهبود شاخص­های اندازه دولت، حکمرانی خوب و آزادی اقتصادی، تنظیم مقررات، افزایش کارایی و اثربخشی و حمایت از بخش خصوصی را تایید می کند.

عوامل نهادی, اندازه دولت, توزیع درآمد, رگرسیون آستانه ای