هدی جعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حمید نجفی زرینی - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
احمد رضا بلندی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی طرق
هادی درزی رامندی - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

زعفران ( . Crocus spp ) از جمله گیاهان بومی ایران است که دارای خواص دارویی و ادوی های متعدد می باشد و به لحاظ اقتصادی در ایران و جهان حائز اهمیت است. یکی از کاربردهای مهم تکنیک های مولکولی بررسی و برآورد سطح تنوع ژنتیکی در ژر مپلاسم ها و جمعیت ها، برای استفاده مطلوب از آن ها در به نژادی و مدیریت حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهان می باشد. به این منظور در تحقیق حاضر تنوع و ارتباط ژنتیکی ۲۵ نمونه از زعفران های زراعی و وحشی جمع آوری شده مناطق مختلف زعفران خیز ایران با استفاده از چند نشانگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت. این نمونه ها متعلق به گونه های C. ،C. sativus C. haussknechii ،C. cansellatuse ،speciosus و C. michelsonii میباشد. یازده آغازگر ۹۰ RAPD نوار قابل امتیازدهی تولید کردند. میانگین چندشکلی به دست آمده برای نشانگر RAPD معادل ۲۰ / ۷۸ درصد محاسبه شد . نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که تنوع ژنتیکی بین جمعی تها و درون جمعیت ها معنی دار بود . ب ر اساس این تجزیه سهم تنوع ژنتیکی بین جمعیت ها RAPD با استفاده از نشانگر ۳۲ ،RAPD درصد برآورد گردید. توزیع مقادیر PIC بین ۱۴۷ / ۰ تا ۴۲۱ / ۰ با میانگین ۳۲۴ / ۰ متغیر بود. نتایج حاصل نشان داد که در بین و درون گونه ه ای زعفران تنوع زیادی وجود دارد که می توان از آن در برنامه های به نژادی این گیاه با ارزش استفاده کرد.

تجزیه واریانس مولکولی, تنوع ژنتیکی, محتوای اطلاعات چندشکل