وحید مزینانی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی زیست محیطی
گیتی فرقانی - استادیار گروه زمین شناسی زیست محیطی، دانشگاه صنعتی شاهرود
افشین قشلاقی - استادیار گروه زمین شناسی زیست محیطی، دانشگاه صنعتی شاهرود

در این مطالعه غلظت کل عناصر آلومینیم، استرانسیم، گوگرد، مس، زیرکنیم، سریم، سرب، آرسنیک،اورانیم و مولیبدن در خاکهای اطراف کوره ذوب مس خاتون آباد مورد ارزیابی قرار گرفته است. میانگین غلظت این عناصر (بر حسبmg/kg برای آلومینیم، استرانسیم، گوگرد، مس، زیرکنیم، سریم، سرب آرسنیک، اورانیم و مولیبدن به ترتیب برابر67912و559/4و217/8و114/7و113/2و33/9و16/2و14/4و2و1/4میباشد، که این مقادیر برای عناصر استرانسیم، مس، آرسنیک و مولیبدن نسبت به میانگین خاکهای جهانی بالاتر است. نتایج نشان میدهد که غلظت عناصر با افزایش فاصله از کوره ذوب به طورچشمگیری کاهش مییابد و جهت باد یکی از عوامل موثر در توزیع آلودگی در منطقه است. با محاسبه ضریب غنی شدگیEF)شاخص زمین انباشتIgeo)آنالیز تحلیل مؤلفه اصلیPCA) و همچنین بررسی میزان غلظت این عناصر در دوده منتشر شده از کوره، منشأ آلودگی (انسانزاد یا طبیعی) مشخص شد، به این صورت که عناصر سرب، آرسنیک و گوگرد دارای منشأ انسانزاد، مولیبدن و مس دارای هر دو منشأ انسانزاد و طبیعی و استرانسیم، زیرکنیم، سریم، اورانیم و آلومینیم دارای منشأ طبیعی هستند.

آلودگی، خاک، عناصر جزئی، کوره ذوب مس، خاتون آباد