مهدی شمس - پژوهشکده نانوتکنولوژی و مواد پیشرفته پژوهشگاه مواد و انرژی
علی سلیمی - استادیار مرکز تحقیقات نانوتکنولوژی دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله (عج)
مرضیه قلاسی - استادیار گروه زیست شناسی سلولی مولکولی دانشکده علوم زیست شناسی دانشگاه خوارزمی
راحله حلبیان - Department of Cell and Molecular Biology, Faculty of Biological Science, Kharazmi University, Tehran, Iran.

چکیده سابقه و هدف شیشه ها و شیشه – سرامیک ها، گروهی از مواد زیستی هستند که در برابر محلول شبیه سازی شده بدن، تشکیل هیدروکسی آپاتیت می دهند و در بسیاری از موارد بالینی که نیاز به تولید و ترمیم استخوان است، می توانند کاربرد داشته باشند. هدف از این پژوهش، ساخت نانوذرات شیشه زیست فعال ۵S۴۵ و بررسی تاثیر آن در رشد، تکثیر و تمایز سلول های بنیادی مزانشیمی به سلول های استخوانی بود. مواد و روش ها در این پژوهش تجربی، شیشه زیست فعال ۵S۴۵ به روش ذوبی ساخته شده، با آسیاب سیاره ای به ساختار نانو تبدیل و سپس خواص فیزیکوشیمیایی و ساختاری آن بررسی گردید. ویژگی زیست فعالی آن با استفاده از محلول شبیه سازی شده بدن مورد ارزیابی قرار گرفت. قابلیت رشد، تکثیر و تمایز سلول های بنیادی مزانشیمی در مجاورت نانو ذرات بررسی گردید. یافته ها ارزیابی شیشه زیست فعال ۵S۴۵، از تشکیل هیدروکسی آپاتیت بر روی نانوذرات پس از غوطه وری در مایع شبیه سازی شده بدن حکایت داشت. آزمایش های سلولی نیز، عدم سمیت نانو ذرات شیشه، رشد و تمایز سلول های مزانشیمی به سلول های استخوانی را تایید کرد. در تمایز استخوانی میزان فعالیت آلکالین فسفاتاز نانوذره شیشه پس از ۱۴ روز تمایز، ۰۷/۰ ± ۵۵/۰ بیان شد، در حالی که در نمونه کنترل، ۰۳/۰ ± ۱۵/۰ بود. نتیجه گیری با توجه به نتایج می توان گفت که سلول های بنیادی مزانشیمی قابلیت تکثیر و رشد بر روی نانو ذرات شیشه زیست فعال ساخته شده را دارند و نانو ذره فوق علاوه بر آن که سمیت نداشته، بلکه باعث تحریک و القاء رشد سلول ها می شوند.

Key words: Nanoparticles, Mesenchymal Stem Cells, Glass, کلمات کلیدی: نانوذره ها, سلول های بنیادی مزانشیمی, شیشه