معصومه شهبازی - مرکز تحقیقات انتقال خون موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون
مینو احمدی نژاد - استادیار مرکز تحقیقات انتقال خون موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون
آزیتا چگینی - استادیار مرکز تحقیقات انتقال خون موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون

چکیده سابقه و هدف ترومبوسیتوپنی ناشی از هپارین، یک رخداد پیش ترومبوتیک است که پس از تجویز هپارین، کمپلکس هپارین- فاکتور ۴ پلاکت تشکیل شده و تولید آنتی بادی هایی می نماید که منجر به فعال سازی پلاکت ها شده و حتی ممکن است سبب مرگ و میر بیمار گردد. در این مطالعه، ارزش استفاده از سیستم ارزیابی بالینی ۴Tscore در بیماران تحت عمل جراحی قلب بررسی گردید. مواد و روش ها مطالعه توصیفی حاضر برروی ۹۲ بیمار تحت عمل جراحی قلب، از مهر ۹۴ تا شهریور ۹۵ در بیمارستان شهید مدرس تهران انجام گرفت. این بیماران از نظر ۴Tscore شامل: ترومبوسیتوپنی، زمان افت پلاکت، ترومبوز، یا سایر علل ترومبوسیتوپنی بررسی شدند. برای بیماران با ۴ ≥ ۴Tscore ، بررسی آزمایشگاهی آنتی بادی بر علیه فاکتور ۴ پلاکت/ هپارین با روش الایزا Enzyme Immune Assay انجام گردید. در بیماران با ۴ ≥ ۴Tscore و نتیجه الایزا قویا مثبت(۱ OD>)، تشخیص احتمالی HIT در نظر گرفته شد. تحلیل یافته ها توسط آزمون من ویتنی و نرم افزار ۲۲ SPSS انجام شد. یافته ها از ۹۲ بیمار، ۶۷ مرد (۸/۷۲%) و ۲۵ زن (۲/۲۷%) با میانگین سنی ۶۸/۱۰  ±۵۸ سال بودند. ۱۴ بیمار (۲/۱۵%) ۴ ≥ ۴Tscore داشتند که از این تعداد نتیجه آزمایشگاهی آنتی بادی بر علیه فاکتور ۴ پلاکت/هپارین با روش الایزا در ۸ بیمار مثبت و در ۳ بیمار، مثبت قوی دیده شد و فراوانی HIT در این مطالعه ۲/۳% به دست آمد. نتیجه گیری ۴Tscore ارزش قابل توجهی در تشخیص بیماران مشکوک به HIT دارد ولی استفاده تنها از این سیستم بدون تایید آزمایشگاهی می تواند منجر به تشخیص بیش از حد و قطع نابه جای هپارین گردد.

Key words: Thrombocytopenia, Heparin, Cardiac Surgery, Diagnosis, کلمات کلیدی: ترومبوسیتوپنی, هپارین, جراحی قلب, تشخیص