مهدی بابایی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
حسین ذوالفقاریان - استادیار موسسه تحقیقاتی واکسن و سرم سازی رازی
حسین سلمانی زاده - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
عباس زارع میرک آبادی - موسسه تحقیقاتی واکسن و سرم سازی رازی بخش جانوران سمی
حافظه علیزاده - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان

چکید ه   سابقه و هدف   زهر مار جعفری ( Echis carinatus ) مخلوط پیچیده ای از مواد سمی است . این زهر شامل متالوپروتئازهایی است، که فعال کننده قوی پروترومبین هستند. این ترکیبات بر سیستم انعقاد خون اثر دارند و باعث ایجاد لخته خون می شوند. در این مطالعه، مکانیسم اثر سم مار جعفری ایرانی روی پروتئین های پلاسمای انسان (پروترومبین یا فیبرینوژن) و اثر انعقادی آن مورد بررسی قرار گرفت. هدف از این مطالعه، بررسی خاصیت انعقادی مار جعفری ایرانی و اثرات آن در انعقاد خون و خالص سازی عامل موثر در انعقاد بود.   مواد و روش ها   در این مطالعه تجربی، زهر خام از گونه مار جعفری ایرانی انتخاب شد. فعال کننده پروترومبین از زهر خام این مار با ترکیبی از روش های کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون، تعویض یونی و HPLC فاز معکوس، خالص شد. نمونه خون از ۲۰ فرد سالم گرفته شد و برای آزمایش های PT و FT مورد استفاده قرار گرفت.   یافته ها   سم خام مار جعفری ایرانی باعث تسریع انعقاد خون شد به طوری که در غلظت زهر mg/mL ۱ ، لخته در ۶۴/۰ ± ۶/۸ ثانیه در مقایسه با پلاسمای شاهد(۵۹/۰ ± ۴/۱۳ ثانیه) تشکیل شد.   نتیجه گیری   زهر مار جعفری ایرانی شامل فاکتورهای انعقادی است. به نظر می رسد فراکسیون تخلیص شده از مار جعفری ایرانی شبیه به پروتئین انعقادی باشد، که قادر به تسریع انعقاد خون انسان در شرایط آزمایشگاهی است.

Key words: Blood Coagulation, Prothrombin activator (Echis carinatus venom), Venom, کلمات کلیدی : انعقاد خون, فعال کننده پروترومبین(سم مار جعفری), سم