سعید رحمانی - کارشناس ارشد عمران آب
حاجی کریمی - دکتری هیدروژئولوژی
حامد حسنی - کارشناس ارشدعمران آب

از آنجا که مشاهده و ثبت رفتار سدهای خاکی طی مرحله ساخت و در دوران بهرهبرداری اهمیت بسیارزیادی دارد، از این رو به منظور دستیابی به این هدف، وسایل و ابزار مناسبی در پی، تکیهگاههایجانبی، بدنه سد و سازههای جانبی نصب و دادههای حاصله به صورت مستمر مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. نقش کنترل ایمنی و پایداری سدهای خاکی- سنگریزه ای درحال بهرهبرداری، از نظر امنیتاجتماعی و اقتصادی بسیار مهم تلقی میشود؛ زیرا تخریب هر کدام از این سدها هجوم ناگهانی سیلاب، تلفات سنگین انسانی جمعیت پاییندست، از دست رفتن منابع آب و هدر رفتن هزینهی گزافساخت سد را در پی خواهد داشت. یکی از مهمترین عوامل تخریب سدهای خاکی تراوش در بدنه و شالوده آنها می باشد. هدف از انجام این تحقیق، رفتارسنجی تراوش در سد ایلام می باشد، زیرا اینسد با تأمین حدود ۶٠ % آب شرب شهر ایلام و آبیاری بالغ بر ۶٨٠٠ هکتار از زمینهای مزروعی منطقهی امیرآباد و مهران، مهمترین سد استان بهشمار میآید. مشاهدات و اندازه گیری های انجامشده نشان می دهد که نشت اتفاق افتاده از سد ایلام (بدنه و پی) به مراتب بیشتر از مقدار مجاز برآورد شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که چون آب زهکشی شده در تمام دوران بهره-برداری زلال بوده نشان دهنده عدم هرنوع شکستگی پیوسته و هسته رسی میباشد و پس ازبررسی محل مشخص شد که عامل اصلی نشت غیرمجاز سد، دبی دو چشمه است که در هنگام عملیات ساختمانی سد ظاهر شده اند و به سرریز کالیبره اضافه می شوند

سد ایلام، سدهای خاکی، رفتارسنجی، تراوش