سید مصطفی عمادی بالادهی - دانش آموخته کارشناسی ارشد/ گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
فردین صادق زاده - دانشیار/ گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
محمد علی بهمنیار - استاد/ گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
بهی جلیلی - استادیار/ گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

عناصر کم مصرف با وجود این که به مقدار کم مورد نیاز گیاهان هستند، ولی نقش برجسته ای در رشد و نمو گیاهان دارند. با توجه به این که خاک های اکثر مناطق ایران دارای اسیدیته قلیایی و فقیر از عناصر کم مصرف هستند، اما کودهای آلی غنی شده از عناصر کم مصرف به واسطه داشتن مقادیر بالای عناصر پرمصرف نظیر نیتروژن و پتاسیم می تواند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی حاوی عناصر مذکور باشند. در این پژوهش اثر کود کمپوست گاوی غنی شده با ضایعات فلزی آهن و روی بر میزان آهن و روی قابل دسترس خاک های آهکی با بافت مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور آزمایشی به صورت اسپلیت پلات-فاکتوریل در طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی اجرا شد. فاکتور اصلی شامل بافت خاک (سنگین، متوسط و سبک) و عوامل فرعی شامل کود کمپوست گاوی غنی شده با آهن و کود کمپوست گاوی غنی شده با روی در دو سطح صفر و ۳۰ تن بر هکتار بودند. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، کاربرد ۳۰ تن بر هکتار کودهای کمپوست گاوی غنی شده با آهن و روی سبب افزایش میزان آهن و روی قابل جذب خاک به ویژه در بافت خاک سنگین شد که دلیل آن را می توان بالا بودن مواد آلی و در نتیجه افزایش میزان کلات شدن آن ها با اجزای آلی در این بافت خاک دانست. به علاوه کاربرد کود کمپوست گاوی غنی شده با آهن منجر به افزایش آهن قابل جذب در بافت های مختلف خاک شد. به طوری که در بافت خاک سنگین مقدار آن ۳.۸ برابر تیمار شاهد در همان بافت خاک شد. اثر متقابل کودهای کمپوست گاوی غنی شده با آهن و روی نیز سبب افزایش معنادار روی قابل جذب خاک ها نسبت به کاربرد مجزای این کودها شد و غلظت روی قابل جذب در بافت خاک سنگین این تیمار به ۷۰.۸۷ میلی گرم بر کیلوگرم رسید. بنابراین استفاده از کودهای آلی غنی شده با ضایعات فلزی آهن و روی جهت رفع کمبود این عناصر در خاک توصیه می شود.

آهن قابل جذب, انکوباسیون, بافت خاک, عناصر کم مصرف, کود آلی غنی شده