زهره جوانشیری - استادیار، گروه اقلیم شناسی کاربردی، پژوهشکده اقلیم شناسی، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، مشهد، ایران،
فاطمه عباسی - کارشناس ارشد پژوهشی، گروه اقلیم شناسی کاربردی، پژوهشکده اقلیم شناسی، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، مشهد، ایران

دلیل اصلی وجود عدم قطعیت در تعیین کمبود منابع آبی در آینده، تغییر اقلیم است. به دلیل گرم شدن کره زمین نگرانی­هایی در مورد افزایش یا کاهش بارندگی وجود دارد و این مساله برنامه­ریزی و مدیریت منابع آب را پیچیده می­کند. از این رو بررسی روند بارش از اهمیت بسزایی برخوردار است. روند خطی گزارش شده در ارزیابی­های اقلیمی ایران و جهان، منعکس کننده تغییر در میانگین بارش سالانه است. روند میانگین، نمی­تواند تغییرات سایر چندک­های توزیع، از جمله دم­های توزیع (میزان بارش بسیار زیاد و کم) را منعکس کند. در این مطالعه از روش رگرسیون چندک[۱] (QR) برای تعیین روند بارش­های سنگین (بارش­های بیشتر از صدک ۹۸ام توزیع بارش) فصلی و سالانه ۴۴ ایستگاه سینوپتیک­ کشور برای دو دوره­ی نرمال استاندارد اقلیمی اخیر ۲۰۱۰-۱۹۸۱ و۲۰۲۰ -۱۹۹۱ استفاده شد. برای این منظور، بعد از کنترل کیفیت و همگن­سازی داده­ها، صدک­های ۹۸ام بارش­های فصلی و سالانه برای هر دو دوره محاسبه شدند و مورد مقایسه قرار گرفتند. سپس روند این چندک­ها با استفاده از روش رگرسیون چندک برآورد شده و مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در مقایسه دو دوره نرمال استاندارد اقلیمی، بارش­­های سنگین بهاری در دامنه­های جنوبی البرز، بارش­های سنگین تابستانی در سواحل دریای خزر، بارش­های سنگین پاییزی در شمال غرب و شمال شرق کشور و بارش­های سنگین زمستانی در دامنه­های زاگرس به طور عمده تغییر رفتار داده­اند. همینطور، بارش­های سنگین بهاری در دامنه­های جنوبی البرز رو به کاهش است، در صورتی­که بارش­های سنگین تابستانی در سواحل دریای خزر و بارش­های سنگین پاییزی در شمال غرب و شمال شرق کشور رو به افزایش است.

تغییر اقلیم, بارش, رگرسیون چندک, تحلیل روند, ایران