علیرضا صادقی نیا - استادیار گروه علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

هدف این مطالعه، ارزیابی سطح خوانایی کتاب جغرافیای پایه یازدهم انسانی و مقایسه سطح خوانایی دانش آموزان این پایه به تفکیک جنسیت و نوع مدرسه است. روش تحقیق بر اساس تحلیل محتوای کمی، با استفاده از سه شاخص گانینگ، فلش و کلوز است. برای انجام آزمون های فلش و گانینگ، از هر درس یک نمونه یک صد کلمه ای به صورت تصادفی انتخاب و تحلیل شد. برای اجرای روش کلوز، ۳۴۱ دانش آموز به شیوه تصادفی انتخاب شدند و به سوالات پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از آزمون های t و همبستگی استفاده شد. نتایج نشان داد که کتاب از نظر خوانایی در سطح دوره کارشناسی است و برای دانش آموزان یازدهم انسانی مناسب نیست. مقایسه نمرات خوانایی درس های یک تا یازده نشان داد که محتوای کتاب کاملا بر اساس اصل ساده به دشوار تنظیم نشده است، اما در کل نیمه دوم کتاب از نظر خوانایی دشوارتر از نیمه اول کتاب است. میانگین پاسخ های صحیح آزمون کلوز برای دانش آموزان پایه یازدهم انسانی %۳۴ است. در نتیجه، متن در سطح فشار روانی و ناامیدی است و درک آن برای فراگیران مشکل است. میانگین نمرات خوانایی مدارس نمونه به طور معناداری بالاتر از مدارس عادی است (۰۱/۰ P< ). گرچه میانگین خوانایی دانش آموزان دختر بیشتر از دانش آموزان پسر بود، اما این تفاوت از نظر آماری معنادار نیست. بین نمره خوانایی دانش آموزان و نمره درس جغرافیای یازدهم انسانی همبستگی مثبت معنادار (۰۱/۰ P< ) وجود دارد. پیشنهاد می شود تا جملات طولانی و کلمات چند هجایی کتاب به ساختارهای کوچک تر تبدیل شود تا فهم و خوانایی کتاب آسان تر شود.

آزمون فلش, آزمون کلوز, آزمون گانینگ فوگ, خوانایی, کتاب جغرافیای پایه یازدهم انسانی