غلامرضا خلیل زاده - مرکز تحقیقات کشاورزی، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، ارومیه

نخود یکی از منابع مهم تامین کننده پروتئین و کلسیم در بین حبوبات بوده و ارزش غذایی بالایی دارد. این گیاه بعد از غلات د ومین منبع غذایی مهم انسان به شمار می رود. استان آذربایجان غربی با سطح زیر کشت سالیانه ۳۷ هزار هکتار اعم از آبی ۳۲۴ هکتار و دیم ۳۶۸۸۵ هکتار، از نظر سطح زیر کشت و تولید در رتبه چهارم کشور قرار دارد. برنامه راهبردی تولید حبوبات و تعریف برنامه چشم انداز چهار ساله تولید نخود در استان آذربایجان غربی، بیانگر اراده لازم برای تغییر سیاست های تولید سنتی به سیستم مکانیزه برای ارتقای وضعیت تولید این محصول است. بکارگیری دستاوردهای تحقیقاتی شامل بالا بردن سطح زیر کشت ارقام اصلاح شده، گسترش کشت ارقام پاییزه و انتظاری، افزایش کاشت مکانیزه و کشت مستقیم و در نهایت تغییر کشت بهاره به کشت پاییزه با مدیریت تلفیقی تغذیه در گیاه نخود است. ارزیابی نتایج دو ساله (۱۴۰۰ و ۱۴۰۱) برنامه راهبردی نشانگر افزایش سطح زیر کشت ارقام اصلاح شده نخود سعید، آنا و آتا و تولید هسته های اولیه بذور اروم۱ و اروم۲ می باشد. افزایش کشت نخود پاییزه از ۳۲۰ هکتار به ۱۷۷۰۰ هکتار و کشت انتظاری نخود از ۳۵۰۰ هکتار به ۶۵۰۰ هکتار، باعث افزایش عملکرد نخود از ۹۰۰ کیلوگرم در هکتار به ۱۱۰۰ کیلوگرم در هکتار در کشت های پاییزه و افزایش ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار در کشت های انتظاری بود. طی دو سال زراعی گذشته کشت مکانیزه از ۹۹۰۰ هکتار به ۱۷۲۰۰ هکتار رسید اما در کشت مستقیم بدلیل عدم دسترسی بموقع کشاورزان به کارنده مستقیم این مقدار از ۳۵۰۰ به ۲۷۰۰ هکتار کاهش یافت. بمنظور تامین بذور اصلاح شده، تولید هسته های اولیه بذور ارقام جدید نخود ثمین، سارال، نصرت، سعید، آنا، آتا، منصور، اروم۱ و اروم۲ با بستن قرارداد، در بخش خصوصی در داخل استان در حال انجام است.

حبوبات دیم, عملکرد دانه, ارقام اصلاح شده, کشت پاییزه