Mehrnoush Daneshvar - Graduate University of Advanced Technology, Kerman
Mahmood Maleki - Graduate University of Advanced Technology, Kerman
Shahryar Shakeri - Graduate University of Advanced Technology, Kerman
Amin Baghizadeh - Graduate University of Advanced Technology, Kerman

فسفر، یکی از ضروری ­ترین عناصر غذایی گیاهی، در خاک به سرعت به فرم غیر­قابل دسترس برای گیاهان تبدیل می ­شود. باکتری­ های حل­ کننده فسفات نامحلول می ­توانند نقش مهمی در فراهم کردن این عنصر غذایی برای گیاهان ایفا کنند. به همین دلیل در این مطالعه این باکتری­ ها از محیط رایزوسفری گیاهان مختلف با استفاده از محیط کشت اختصاصی جامد پیکووسکی غربال شدند. سپس میزان رشد و میزان حل کنندگی فسفات نامحلول ۹ سویه برتر در دما، شوری و اسیدیته مختلف اندازه­ گیری شدند. بهترین سویه حل کننده فسفات نامحلول با تجزیه و تحلیل توالی ژن ۱۶S rDNA شناسایی شدند. در پایان تنوع ژنتیکی بین تمامی سویه­ های حل­ کننده فسفات نیز با نشانگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد از بین ۵۷ سویه جداسازی شده، ۲۵ سویه قابلیت حل­ کنندگی فسفات نامحلول را داشتند. از بین ۹ سویه برتر، سویه Cke۱ با این­ که میزان رشد متوسطی در تمامی شرایط تنشی اعمال شده داشت، بیش ­ترین شاخص محلول­ سازی را به خود اختصاص داد و به عنوان بهترین سویه حل­ کننده در همه شرایط مورد آزمایش شناخته شد. تجزیه و تحلیل ژنتیکی ژن ۱۶S rDNA نیز نشان داد که این سویه متعلق به جنس Enterobacter است. نتایچ تنوع ژنتیکی نیز نشان داد که تمامی سویه ­ها در ۶ گروه مختلف قرار می ­گیرند و ۳ سویه که کم ­ترین میزان تشابه را با سایر سویه ­ها داشتند در ۳ گروه مجزا قرار گرفتند. با توجه به این­که سویه Cke۱ قابلیت خوبی برای محلول­ سازی فسفات نامحلول در شرایط مختلف تنشی نشان داده است، می ­تواند پتانسیل خوبی برای فراهم کردن عنصر فسفر در دماهای ۳۰ و ۳۵ درجه سانتی­گراد، شوری ۱/۲ و ۱/۸ درصد و اسیدیته ۶ و ۸ برای گیاهان زراعی داشته باشد.

rhizobacteria, plant rhizosphere, Enterobacter, molecular marker, salt stress, رایزوباکتری, رایزوسفر گیاهان, اینتروباکتر, نشانگر مولکولی, تنش شوری