عبدالایمان عمویی - . گروه مهندسی بهداشت بهداشت محیط، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، ایران
حسینعلی اصغرنیا - . گروه مهندسی بهداشت بهداشت محیط، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، ایران
کمال الدین کریمیان - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
یوسف مهدوی - . گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
داود بلارک - . گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
سید مهدی قاسمی - . گروه مهندسی بهداشت محیط، معاونت بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی بابل، ایران

زمینه و هدف: یکی از مهمترین منابع آلودگی محیط زیست رنگ ناشی از فاضلاب صنایع رنگ می باشد که برای انسان و محیط زیست مخاطراتی ایجاد می کند. لذا هدف از این مطالعه، بررسی کارایی حذف رنگ کریستال ویوله از محیط های آبی با استفاده از کاه جو اصلاح شده با اسید سیتریک توسط روش پاسخ سطح می باشد. مواد و روش کار: این مطالعه، یک پژوهش تجربی-آزمایشگاهی می باشد. از آزمایشات ناپیوسته به منظور ارزیابی اثر pH، غلظت رنگ، دوز جاذب و زمان تماس در حذف رنگ از محیطهای آبی استفاده شد. در آزمایشات از روش پاسخ سطح به منظور ارزیابی اثرات متقابل این متغیرها استفاده شد. غلظت رنگ نمونه ها با استفاده از اسپکتروفتومتر در طول موج ۵۹۴ نانومتر اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش مقدار جاذب، pH و زمان تماس، راندمان حذف رنگ افزایش یافت در حالی که با افزایش غلظت اولیه رنگ، راندمان حذف کاهش یافت. بیشترین و کمترین درصد حذف رنگ به ترتیب ۹۴ و ۳۵ درصد حاصل شد. آزمون آنالیز واریانس نشان دادکه مدل خطی، بهترین مدل برای تبیین برهمکنش متغیرهای مطالعه می باشد. نتیجه گیری: بر مبنای نتایج حاصل از این مطالعه به نظر می رسد که کاه جو اصلاح شده می تواند به عنوان یک جاذب مناسب، ارزان قیمت و کارا در حذف رنگ کریستال ویوله از محلول های آبی مورد استفاده قرارگیرد.

Barley straw, Crystal violet dye, Adsorption process, Response surface methodology, کاه جو, رنگ کریستال ویوله, فرآیند جذب سطحی, روش پاسخ سطح