سعید قربانیان رهورد - phd candidate of Ferdowsi university
داوود عمارتی مقدم - dn

مقاله حاضر برآن است تا با بررسی انتقادی مقالات علمی پژوهشی، کاستی­های بنیادین پژوهش­هایی را بررسی کند که در حوزه زبان فارسی مدعی کاربست یا شرح مبحث آشنایی زدایی­اند. نتیجه بررسی سی مقاله در این حوزه که در بازه زمانی  ۱۳۷۵ ۱۳۹۵ در نشریات معتبر دانشگاهی ایران منتشر شده اند، روشن می­کند که بسیاری از محققان دانشگاهی ایران در درک مفهوم آشنایی­زدایی دچار بدفهمی­هایی جدی هستند. تساهل و اشتباهات ایشان در فهم و کاربست اصطلاح آشنایی زدایی را می توان چنین طبقه بندی کرد: ۱. بی توجهی به اصول­ روش­شناختی فرمالیست­های روس؛ ۲. ارائه تعاریف خلق­الساعه از مفهوم آشنایی زدایی؛ ۳. خلط و همانندپنداری مبحث آشنایی­زدایی با دیگر مباحث نسبتا مشابه و به خصوص تقلیل آن به مباحث ابتدایی بلاغت سنتی. این کاستی ها از یک ­سو به بداهت موضوع پژوهش و از دیگر سو به تقلیل این مفهوم و تزیینی شدن آن در پژوهش­های دانشگاهی انجامیده­ است؛ درنتیجه این موارد، مجالی برای محققان فراهم ­آمده تا به تولید انبوه مقالاتی بپردازند که اشتباهات مشابهی را در این حوزه بازنشر می­کنند.

۱- Defamiliarization ۲- Pathology ۳- Russian Formalism ۴- Foregrounding ۵- Traditional Rhetoric, آشنایی زدایی, آسیب شناسی, فرمالیسم روسی, برجستهسازی, بلاغت سنتی.