ثنا آذرشب - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان
فاطمه صغری کربلایی هرفته - استادیار گروه روانشناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان

پژوهش حاضر با هدف تبیین اثربخشی آموزش تحلیل رفتار کاربرد ی بر خودیاری، اضطراب اجتماع ی و مهارتهای شناخت ی در کودکان مبتلا به اوتیسم در شهرستان ایرانشهر انجام شد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در دامنه سنی ۸ الی ۱۲ سال مراجعه کننده به مراکز درمانی و کلینیک ها ی توانبخشی شهرستان ایرانشهر بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد ۸ نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند و به صورت تصادفی ساده در دو گروه مساوی (شامل گروه آزمایش و کنترل) قرار گرفتند. افراد موردنظر از طریق برگزاری جلسات آموزشی تحلیل رفتار کاربرد ی و همچنین ارائه پرسشنامه های مهارت خودیاری اسپنس (۱۹۹۹)، اضطراب اجتماعی کانر (۲۰۰۰)، حل مسئله پارکر (۱۹۹۷) و انعطاف پذیری شناخت ی مارتین و روبین (۱۹۹۵) مورد سنجش قرار گرفتند. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون کوواریانس آنکوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آموزش تحلیل رفتار کاربردی بر خودیاری، اضطراب اجتماعی و مهارتهای شناختی در کودکان مبتلا به اوتیسم موثر است و منجر به افزایش مهارتهای خودیاری و شناختی و کاهش اضطراب اجتماعی در کودکان مبتلا به اوتیسم می گردد. بنابراین ، در زمینه ی آموزش و توانبخشی کودکان مبتلا به اوتیسم باید به تاثیر آموزش تحلیل رفتار کاربردی بر خودیاری، اضطراب اجتماعی و مهارتهای شناختی توجه خاصی مبذول نمود.

تحلیل رفتار کاربردی، خودیاری، اضطراب اجتماعی ، مهارتهای شناختی ، اوتیسم .