Ali Reza Radkhah - Depertmment of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
Soheil Eagderi - Depertmment of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
Hadi Poorbagher - Depertmment of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
Hashem Nowferesti - Young Researchers and Elite Club, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran

ماهی گامبوزیا (Gambusi holbrooki Girard, ۱۸۵۹) به ­عنوان یکی از گونه ­های غیربومی و مهاجم در آب های داخلی ایران به ­شمار می­ رود. این گونه در اکثر حوضه­ های داخلی ایران و پیکره ­­های آبی حضور دارد و حتی در آب های شور نیز یافت شده است. سازگاری گسترده این ماهی با شرایط اکولوژیکی مختلف باعث شده است که بسیاری از ویژگی­ های زیستی آن مانند ریخت­ شناسی نیز تحت تاثیر محیط تغییر یابد. مطالعه حاضر به ­منظور بررسی دوشکلی جنسی ماهی گامبوزیا در رودخانه گاماسیاب انجام گرفت. از این ­رو، ۵۹ قطعه ماهی گامبوزیا در شهریور ۱۳۹۶ از رودخانه گاماسیاب نمونه ­برداری شد. نمونه­ های ماهی پس از تعیین جنسیت، با استفاده از دستگاه کولیس زیست­سنجی شده و صفات شمارشی نیز ثبت گردید. در مجموع، ۳۷ صفت ریختی (شامل ۸ صفت شمارشی و ۲۹ صفت ریخت­سنجی) مورد بررسی قرار گرفت. پس از استخراج داده ­های ریختی، از آنالیز تجزیه به مولفه­ های اصلی (PCA) و تابع متمایزکننده (DFA) به­­ منظور مقایسه صفات ریختی استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین نمونه­ های به ­دست آمده، ۳۰ قطعه ماهی نر و ۲۹ قطعه ماهی ماده بودند. بر اساس نتایج، همه صفات ریخت ­سنجی مورد بررسی به غیر از طول ساقه دمی، طول قاعده باله پشتی و فاصله انتهای باله مخرجی تا انتهای بدن، اختلاف معنی­داری در بین جنس­ های نر و ماده نشان دادند (۰۵/۰>p). نتایج آنالیز DFA و PCA نشان داد که جنس ­های نر و ماده از نظر صفات ریخت­ سنجی کاملا از یکدیگر متمایز شدند. این یافته­ ها بیانگر دوشکلی جنسی در ماهی گامبوزیا در رودخانه گاماسیاب است. دوشکلی جنسی مشاهده شده در این گونه احتمالا به دلیل انتخاب جنسی و افزایش موفقیت گونه در تولیدمثل صورت گرفته است. واژه های کلیدی.

sex selection, discriminant function, Principal Component Analysis, meristic traits, morphometric traits, انتخاب جنسی, تابع متمایزکننده, تجزیه به مولفه­ های اصلی, صفات شمارشی, صفات ریخت­ سنجی