محمد جواد محقق نیا
مرتضی صالحی

فقر عوامل مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دارد. بررسی منابع اسلامی با موضوع فقر و فقرزدایی، نشان می دهد که از دیدگاه اسلام فقرزدایی در سطوح مختلفی باید جریان یابد و به کمک های نقدی خلاصه نمی گردد؛ بلکه مجموعه ای از راهکارهاست که هرکدام به تنهایی توانایی ریشه کن کردن فقر را ندارد و در تعامل با سایر راهکارهاست که فقر را ریشه کن خواهد کرد. ازاین رو تحقیق حاضر بیش از آنکه نوآوری در محتوای فقرزدایی از منظر اسلام داشته باشد، نوآوری در ساختار فقرزدایی از منظر اسلام محسوب می شود. بررسی راهکارهای فقرزدایی در منابع اسلامی و اقتصاد ایران، با نگرش سیستمی، نشان دهنده وجود کمبودهای ساختاری در اقتصاد ایران برای مقابله با فقر می باشد. ناهماهنگ بودن ساختار تولید، فرهنگ مصرف، نظام حقوق و دستمزد، نظام تامین اجتماعی و نظام مالیاتی با هدف فقرزدایی چند مورد از این کمبودهاست که نیازمند اصلاح است. پیشنهادهای اصلاحی عبارتند از: تعیین حداقل حقوق به میزان بالاتر از میزان خط فقر، اصلاح شیوه های اجرای قراردادهای کار و ایجاد مشوق های لازم برای قراردادهای مشارکتی، اصلاح ساختار تامین اجتماعی جهت تحت پوشش قراردادن اقشار فقیر و ناتوان از پرداخت حق بیمه، اصلاح نظام مالیاتی و تعدیل نرخ مالیات در دوران های رونق و رکود، اصلاح ساختار تولید و ایجاد مشوق های لازم برای تولید با کیفیت و غیرمسرفانه، اصلاح الگوی مصرف با فرهنگ سازی در سطح خانوارها.

فقر, فقرزدایی در اسلام, نگرش سیستمی, اسلام و فقر, فقر در ایران, ایران و فقر