Masoomeh Saeghi - دانشجوی دکترای رشته جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
Hashem Habashi - دانشیار، گروه جنگل‎شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
Omid Esmailzadeh - استادیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
Jahangir Mohamadi - استادیار، گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
Tojtam Sajedi - دانشیار، دانشگاه جنگل و علوم زیستی بریتیش کلمبیا، ونکوور، کانادا

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر عوامل محیطی و توده بر تغییرات انواع فرم های هوموس در جنگل مدیریت شده و دست‎نخورده شصت‎کلاته گرگان انجام شد. ابتدا نقشههای زمین‎شناسی، خاک، توپوگرافی و تیپ درختی روی‎هم‎گذاری شده و واحدهای همگن تعیین شدند. در هر واحد نقشه سه قطعه نمونه ۲۰×۲۰ متر انتخاب شد و پنج نیم رخ هوموس در هر قطعه نمونه حفر شد. انواع فرم‎ هوموس در سطوح اصلی و ثانویه با استفاده از طبقه بندی جدید اروپایی، شناسایی شدند. عوامل محیطی و خصوصیات توده در هر قطعه نمونه به‎عنوان عوامل موثر بر تغییرات فرم هوموس بررسی شدند. از آزمون کروسکال والیس و الگوریتم جنگل تصادفی بر اساس میانگین شاخص جینی برای تحلیل استفاده شد. سه فرم هوموس اصلی و یازده فرم ثانویه در منطقه شناسایی شد به طوری­ که هوموس اصلی مول با ۴۹ درصد و هوموس ثانویه الیگومول با ۲۶ درصد فراوان ترین فرم های هوموس بودند. اختلاف معنی‎داری بین انواع فرم هوموس اصلی (p<۰.۰۵) و ثانویه (p<۰.۰۰۱) بین جنگل مدیریت شده و دست نخورده مشاهده شد. تاثیر اغلب متغیرهای محیطی و خصوصیات توده بر تغییرات فرم های هوموس معنی دار بود.

افق آلی, جنگل تصادفی, شاخص جینی, فرم هوموس